Анхны автомашинуудыг жолоодож буй хүмүүсийн зургийг харахад жолооч нар дээвэргүй гадаа ил сууж байсныг анзаарах болно. Кабин байтугай, цонх ч байсангүй. Тиймээс анхны жолооч нар салхи, шороо, шавраас хамгаалахын тулд хамгаалалтын нүдний шил зүүж, зузаан хүрэм өмсдөг байв. Харин автомашинд салхины шил, цонх суурилснаар ийм хамгаалалт хийх шаардлагагүй болсон.
Анх салхины шилийг нь байшингийн энгийн цонхны шил ашиглан хийгддэг байжээ. Гэвч энэ нь тийм ч сайн санаа биш байв, учир нь жижигхэн доргилт, цохилтоор хормын дотор хагардаг байлаа. Иймээс өнөөдөр бидний унадаг автомашинууд тусгайлан боловсруулсан шилээр хийгдсэн салхины шил, цонхтой болсон.
Салхины шилийг хэрхэн хийдэг вэ?
Таны автомашины салхины шил давхарласан хамгаалалтын шил (laminated safety glass)-ээр хийгдсэн байдаг. Энэ нь хоёр давхар шилний дунд тунгалаг хуванцар давхаргатай, олон үе давхарласан бүтэцтэй бөгөөд хүчтэй доргилтыг шингээж, бүрэн хагарахын оронд ан цав үүсгэдэг.
Энэхүү шил үйлдвэрлэхдээ хоёр давхар шилийн дунд нимгэн хуванцар давхаргыг байрлуулж, даралт, өндөр температурыг ашиглан нэгэн бүхэл бүтэн бүтцэд нэгтгэдэг. Үүний үр дүнд энгийн нэг давхар шилнээс илүү зузаан, илүү бат бөх болдог.
Энэхүү олон давхар бүтэц нь гэнэтийн цохилтын кинетик энергийг шингээж тараах үүрэгтэй. Хэрэв энгийн шил байсан бол хормын дотор хагарах байсан бол хамгаалалтын шил зөвхөн ан цав үүсгэнэ. Салхины шил хамгийн чухал цонх учир ийм материалаар хийгддэг. Жолоодлогын үед ямар нэгэн биет машины урд хэсэг рүү нисэж ирэхэд салхины шил түүнийг хааж, зарим тохиолдолд цуурах боловч бүрэн хэмхрэхгүй.
Бэхжүүлсэн шил хэрхэн хийгддэг вэ?
Автомашины салхины шил хамгаалалтын шилээр хийгдсэн бол бусад цонхнууд, тухайлбал хажуугийн болон арын шилнүүд нь бэхжүүлсэн шил (tempered glass)-ээр хийгддэг.
Бэхжүүлсэн шил нь энгийн шилний адил боловсруулалттай боловч тусгай дулааны боловсруулалт хийгддэг. Шилийг 1,000°F (537°C)-ээс дээш өндөр температурт халааж, дараа нь маш хурдан хөргөдөг. Энэ үйл явц нь шилийг хэд дахин бат бөх болгож, ердийн цонхны шилнээс илүү тэсвэртэй болгодог.
Бэхжүүлсэн шил нь хамгаалалтын шил шиг тэсвэртэй биш ч гэлээ замын овон товон, доргилтыг даах чадвартай. Хэрэв цохилт хэт хүчтэй байвал энэ шил бүрэн хагарах боловч хурц ирмэгтэй хэлтэрхий үүсгэхийн оронд жижиг, гөлгөр ширхэгт хуваагддаг. Энэ нь зорчигчдод аюул багатай бөгөөд ийм учраас автомашины хажуугийн цонхонд ашиглагддаг.
Салхины шил аль болох бүтэн хэвээр үлдэх нь чухал бол зорчигчийн цонхнууд онцгой нөхцөлд хагарч, гарц болох ёстой. Осол, аюултай нөхцөл байдал үүсэхэд зорчигчид хажуугийн цонхыг эвдэж, машинаас гарах боломжтой байх ёстой тул бэхжүүлсэн шил ашигладаг юм.
slashgear.com
