Астероид Апофис: Аюул биш, харин судлах боломж
Астероид Апофис нэгэн цагт дэлхийд аюул учруулахуйц гэж үзэгдэж байсан бол одоо судалгаа хийх ховор боломж гэж тооцогдож байна. Энэхүү 340 метр өргөн астероид 2029 оны 4-р сарын 13-нд дэлхийтэй ойртох боловч аюулгүй өнгөрчихнө. Европын Сансрын Агентлаг (ESA) Рамсес хэмээх сансрын аюулгүйн хурдан хариу арга хэмжээ авах зориулалттай хөтөлбөрөө 2028 онд хөөргөхөөр бэлтгэж байна.
Рамсес хөтөлбөр нь Апофисийн дэлхийтэй ойртох үеийн өмнө болон дараах судалгааг хийхээр төлөвлөж байгаа бөгөөд үүнд гадаргуугийн шинж чанар, бүтэц, тойрог зам болон бусад зүйлсийг шинжлэх юм. Апофисийн дэлхийтэй ойртох үед үүсэх таталцлын хүч нь астероидын гадаргуу болон дотоод бүтэцэд нөлөөлж болзошгүй бөгөөд энэ нь олон улсын гарагийн хамгааллын судалгаанд үнэтэй мэдээлэл өгөх юм.
ESA нь энэ удаа хоёр дахь кубсат хэмээх жижиг хиймэл дагуулыг нэмэхээр төлөвлөж байгаа бөгөөд энэ нь Апофис дээр буух оролдлого хийх юм. Испанийн Emxys компани энэ төслийг удирдах болжээ. Рамсес хөтөлбөрийн менежер Паоло Мартино астероид дээр буух нь маш хэцүү бөгөөд гадаргуугийн шинж чанар, соронзон таталцал багатай орчинд тогтвортой буух газар олох нь хэцүү байдаг гэжээ.
Рамсесийн үндсэн сансрын хөлөг нь ESA-гийн Хера хөтөлбөрийн өөрчлөгдсөн хувилбар байх бөгөөд энэ нь НАСА-гийн 2022 оны DART хөтөлбөрийн нөлөөг үнэлэх зорилгоор Дидимос хэмээх хоёртын гараг систем рүү явж байгаа аж.
Гэлээ ч Рамсес хөтөлбөрийн санхүүжилт одоогоор баталгаажихгүй байна. ESA-ийн гишүүн орнууд энэ оны 11-р сард болох сайд нарын уулзалтаар санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэхээр албан ёсоор шийдвэр гаргах шаардлагатай байна.
АНУ-ын НАСА ч мөн адил Апофисийг судлах тусгай хөтөлбөрийг эхлүүлэхээр төлөвлөж байгаа аж. Токиод болсон Апофис T-4 жилийн уулзалтаар НАСА-гийн эрдэмтэд Жанус хэмээх хөтөлбөрийг дахин ашиглаж, Апофис дээр дэлхийтэй ойртохоос өмнө судалгаа хийх санал гаргажээ.
Гэвч НАСА одоогоор ийм хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх санхүүжилтгүй байгаа аж. НАСА-гийн шинжлэх ухааны асуудал хариуцсан орлогч захирал Никки Фокс Жанус хөтөлбөрийг Апофисийн судалгаанд ашиглах боломжийг судалж байгаа ч 2026 оны төсвийн төлөвлөгөө болон түүнээс хойшхи санхүүжилтээс хамааралтай гэжээ. Гэвч одоогийн санхүүгийн нөхцөл байдал эерэг биш байгаа ба Трампын засаг захиргааны 2026 оны төсвийн санал нь НАСА-гийн төсвийг ихээхэн бууруулахыг зорьж байгаа аж.
Гэсэн ч НАСА нь дор хаяж нэг сансрын хөлгөөр Апофис руу аялж судлах боломжтой. OSIRIS-REx сансрын хөлөг нь Бенну хэмээх астероидоос дээж авч дэлхийд хүргэсэн бөгөөд энэ нь OSIRIS-APEX хэмээх өргөтгөсөн хөтөлбөрийн хүрээнд Апофис руу нисэх юм. Мөн Японы DESTINY+ хөтөлбөрийн хөөргөх хугацаа хойшлогдсоноор Апофис дээр очих боломжтой болсон байна.
Эцэст нь, эрдэмтэд Апофисийг зөвхөн өнгөрөх төдий бус, илүү гүнзгий судлах шаардлагатайг онцолж байна. Апофисийн дэлхийтэй ойртох үеийн шинжлэх ухааны боломжийг ашиглах нь чухал бөгөөд олон улсын хамтын ажиллагаа, зохицуулалт шаардлагатай гэж үзэж байна.
Эх сурвалж:
Europe wants to land a tiny spacecraft on the infamous asteroid Apophis in 2029
ESA is preparing a mission to study and land on asteroid Apophis during its close encounter with Earth in 2029. NASA is also looking into a possible Apophis effort but faces funding issues.
