Эрдэмтэд сансрын эртний галакткийг нээн илрүүллээ
Сансар судлалын эрдэмтэд ихээхэн алслагдсан нэгэн галактикийг нээн илрүүлсэн байна. Энэ нь “сансрын эртний олдвор” хэмээн нэрлэгдэж, хэдэн тэрбум жилийн турш “цаг хугацаанд хөлдөж” үлдсэн ажээ.
Манай дэлхий дээрх динозаврын олдворуудыг амьдралын хувьслын талаар судлахад ашигладаг шиг энэ галактик болох KiDS J0842+0059 нь сансрын хувьслын талаарх ойлголтыг нэмэгдүүлэхэд туслах боломжтой юм.
Сансрын эртний олдвор гэдэг нь бусад галактиктай мөргөлдөх, харилцан үйлчлэлд орох явдлаас зайлсхийж, өөрчлөгдөөгүй үлдсэн галактикийг хэлдэг. Ийм галактикууд нь сансар огторгуйн эхэн үеийн түүхийг судлахад туслах “хонхорхой цаг” мэт үүрэг гүйцэтгэдэг.
Саяхан Хоёр Линзтэй Телескоп (LBT) ашиглан явуулсан судалгаагаар энэ галактик 7 тэрбум жилийн турш өөрчлөгдөөгүй байгааг илрүүлжээ. INAF-ийн судлаач Кресцензо Довегийн хэлснээр, энэ галактик нь “хэдэн тэрбум жилийн турш төгс хадгалагдсан” бөгөөд анхны галактикууд хэрхэн үүссэн, өнөөгийн орчлон ертөнц хэрхэн хөгжсөн тухай өгүүлдэг.
KiDS J0842+0059 галактик
Энэхүү галактик нь дэлхийгээс 3 тэрбум гэрлийн жилийн зайд оршдог бөгөөд 2018 онд KiDS (Kilo Degree Survey) судалгаагаар нээн илрүүлсэн байна.
Галактикийг хэмжих, массыг тодорхойлохын тулд Маш Том Телескоп Судалгааны Телескопоос (VST) авсан зургийг ашигласан бөгөөд VLT болон X-Shooter хэрэгслийн тусламжтайгаар хэмжилтийн нарийвчлалыг сайжруулжээ.
KiDS J0842+0059 галактик нь нарны массын зуу дахин их оддын массаас бүрддэг ч ижил хэмжээний бусад галактиктай харьцуулахад илүү нягт байв. Мөн энэ галактик нь урт хугацааны туршид оддын үүсэлгүй байсан нь түүнийг эртний галактикийн нэг болохыг илтгэжээ.
Галактикийн онцлог шинж чанар, ялангуяа хэмжээ, бүтэцтэй холбоотой тодорхой бус байдлыг арилгахын тулд LBT-ийн адаптив оптик системийг ашиглан илүү тодорхой дүрс авах ажлыг зохион байгуулжээ. Энэ нь KiDS-аас авсан зургуудаас арав дахин илүү нарийвчлалтай дүрсийг бий болгожээ.
Энэхүү судалгааны багийн гишүүн Чиара Спиниелло хэлэхдээ, “LBT-ийн мэдээлэл нь KiDS J0842+0059 галактик үнэхээр нягт бөгөөд эртний галактик болохыг баталлаа” хэмээн тэмдэглэсэн байна.
Бусад галактикуудтай харьцуулахад NGC 1277 гэх мэт галактикууд нь илүү ойрхон байрладаг бөгөөд NGC 1277 нь Персийн Бөөгнөрлийн ойролцоо 240 сая гэрлийн жилийн зайд оршдог.
Энэ төрлийн галактикуудыг судлах нь өнөөгийн томоохон галактикуудын үүслийн түүхийг сэргээхэд тусалдаг. Ирээдүйд Euclid сансрын телескопын өндөр нарийвчлалтай мэдээллийг ашиглан шинэ эртний галактикуудыг хайж, судлахад нэг алхам урагшлах боломжтой гэж үзэж байна.
Энэхүү судалгааны үр дүнг “Monthly Notices of the Royal Astronomical Society” сэтгүүлд нийтэлжээ.
Эх сурвалж:
Astronomers discover a galaxy frozen in time for billions of years: ‘Fossil galaxies are like the dinosaurs of the universe’
“We have discovered a galaxy that has been ‘perfectly preserved’ for billions of years, a true archaeological find that tells us how the first galaxies were born and helps us understand how the universe has evolved to this day.”
