Калифорнд төвтэй стартап хоёр удаа гипердулааны нислэг хийж, өөрөө нисэж, өөрөө газарддаг Mach 5 хурдтай анхны автомат дроныг бүтээж чадлаа.
Stratolaunch компанийн бүтээсэн Talon-A2 хөлөг нь Пентагоны ПУА хамгаалах агентлагийн захиалгаар гипердулааны туршилтын хөтөлбөрийн хүрээнд хэд хэдэн туршилтын нислэг хийжээ. Энэхүү хөтөлбөр нь 1968 онд зогссон домогт X-15 хөтөлбөртэй төстэй бөгөөд 2024 оны 12-р сар болон 2025 оны 3-р сард хийсэн туршилтуудаар Talon-A2 Mach 5 хурд хэтрүүлсэн байна.
“Бид гипердулааны хурд, шуурхай ачаа сэргээх боломжтой бүрэн зурваст газардалт, дахин ашиглалтыг нэг дор амжилттай харууллаа” хэмээн Stratolaunch компанийн ерөнхийлөгч, гүйцэтгэх захирал Захари Кревор мэдэгдэлдээ дурджээ.
Talon-A бол дуурмаггүй, автомат, дахин ашиглагдах нисэх төхөөрөмж бөгөөд дууны хурднаас тав дахин илүү хурдтай нисэх чадвартай. Туршилтын нислэгийн үеэр Stratolaunch компанийн бүтээсэн, дэлхийн хамгийн том онгоц болох Roc нь Talon-A-г хэвлийдээ тээвэрлэн хөөргөж, Номхон далайн дээгүүр хаяснаар тус хөлөг тусдаа нислэг хийж Ванденбергийн Сансрын Хүчний баазад газардсан байна.
Stratolaunch компани 2011 онд байгуулагдахдаа Roc онгоцыг ашиглан Orbital ATK-ийн Pegasus XL пуужинг сансарт хөөргөх зорилготой байсан. Харин үүсгэн байгуулагч Пол Аллены 2018 онд нас барсны дараа компанийн чиглэл өөрчлөгдөж, гипердулааны хөлөг хөгжүүлэх, турших, хөөргөх чиглэлд анхаарч эхэлжээ.
2021 оны 12-р сард Stratolaunch нь Пентагоны ПУА хамгаалах агентлагтай гэрээ байгуулан, гипердулааны аюулаас хамгаалах стратеги боловсруулах туршилтын платформ нийлүүлэхээр болсон байна.
2024 оны 3-р сард Talon-A1 анхны хөдөлгүүртэй нислэгээ хийж, гипердулааны хурдад хүрсэн ч Mach 5-д бүрэн хүрээгүй. Харин түүний дараагийн хувилбар болох Talon-A2 нь бүрэн сэргээгддэг онцлогтойгоороо ялгардаг. Stratolaunch одоо гипердулааны хурдтай, захиалагчийн хэрэгцээнд нийцүүлэн ачаа тээвэрлэх боломжтой шинэ Talon-A хувилбарууд хөгжүүлж байгаа. Мөн илүү том хэмжээтэй Talon-Z хөлөг болон “Black Ice” нэртэй сансрын онгоц бүтээж, ирээдүйд ачаа төдийгүй зорчигч тээвэрлэх зорилготойгоор ажиллаж байна.
Talon-A2-ийн эдгээр нислэгүүд нь АНУ-ын Агаарын хүчин болон NASA хамтран хэрэгжүүлж байсан X-15 гипердулааны хөтөлбөрөөс хойш хийсэн анхны гипердулааны нислэгүүд болж байгаа юм. X-15 хөлгүүд B-52 онгоцноос агаарт хөөргөгдөж, 10 жилийн хугацаанд нийт 199 удаа ниссэн. Гэвч санхүүжилт дутагдалтай, анхаарал сансрын тойрог замд шилжсэн тул 1960-аад оны сүүлээр энэ хөтөлбөр зогссон.
Сүүлийн жилүүдэд Хятад, Орос зэрэг улс өөрийн гипердулааны зэвсгээ хөгжүүлж буйтай холбоотойгоор АНУ дахин гипердулааны технологид анхаарал хандуулж эхэлсэн. АНУ өмнө нь дахин ашиглагддаг гипердулааны хөлөг ажиллуулж байгаагүй тул ийм чадамж нь зардлыг эрс бууруулах давуу талтай гэж үздэг.
АНУ-ын Батлан хамгаалах яамны Туршилтын нөөцийн удирдлагын төвийн захирал Жорж Рамфорд:
“Бүрэн сэргээгддэг гипердулааны туршилтын хөлгийг дахин ашиглах чадварыг харуулсан нь MACH-TB хөтөлбөрийн хувьд маш чухал алхам юм. Энэ туршилтын явцад авсан сургамжууд нь тээврийн хэрэгслийн эргэлтийн хугацааг хэдэн сараас хэдхэн долоо хоног болтол багасгах боломж олгоно” хэмээн мэдэгдсэн байна.
gizmodo.com
