Марс гаригийг амьдруулах боломжтой юу?
Марсыг амьдрах боломжтой гариг болгох санаа нь урьд нь шинжлэх ухааны уран зөгнөлд л байсан бол одоо энэ санааг бодитойгоор авч үзэх цаг ирсэн гэж шинэ судалгаа үзэж байна.
Пионер Лабс-ын гүйцэтгэх захирал, шинэ судалгааны тэргүүн зохиогч Эрика ДеБенедиктисийн хэлснээр, 30 жилийн өмнө Марсыг амьдрах боломжтой болгох нь боломжгүй зүйл байсан бол одоо SpaceX-ийн Starship болон синтетик биологийн шинэ технологиудыг ашиглан бодит боломж болгож байна гэжээ.
Энэ судалгаа нь Марсыг амьдрах боломжтой болгоход анхаарах ёстой ёс зүйн хүндэтгэлийг авч үзэн, үүнийг хэрэгжүүлэх боломжтой замыг харуулж байна.
Яагаад Марсыг амьдруулах хэрэгтэй вэ?
Чикагогийн их сургуулийн дэд профессор Эдвин Кайт хэлэхдээ “Амьд гаригууд үхмэл гаригуудаас илүү” гэжээ. Судлаачид Марс гаригийн өмнө амьдрах боломжтой байсан гэдгийг баталсан бөгөөд энэ нь байгаль орчны шинэчлэлийн хамгийн том сорилт байж болох юм гэж үзэж байна.
Марсыг бүрэн амьдруулах нь зуун жил, магадгүй мянган жил ч шаардаж болох ч урт хугацаанд зориулсан зорилго нь тогтвортой шингэн устай, амьсгалах боломжтой хүчилтөрөгчтэй, амьд экосистемтэй болгох явдал юм. Ойрын хугацаанд энэ нь зөвхөн бичил биетнүүдийн жижиг хэсгүүдийг агуулж болох бөгөөд холын ирээдүйд хүний хот суурингууд бий болох боломжтой гэж үзэж байна.
Дэлхийн тухайд юу гэж бодох вэ?
Марсыг амьдруулах санаа нь зөвхөн Дэлхийгээс гадуур харах талаар биш юм. Үүнийг хэрэгжүүлэх явцдаа Дэлхий дээрх уур амьсгал, тогтвортой байдлын асуудлыг шийдвэрлэхэд туслах боломжтой гэж үзэж байна. Лос Аламос Үндэсний Лабораторийн гариг судлаач Нина Ланза хэлэхдээ “Орчноо хэрхэн өөрчлөх талаар суралцахын тулд Марс дээр туршилт хийх нь зүйтэй” гэв.
Эрика ДеБенедиктис хэлэхдээ “Дэлхий дээрх ногоон технологийг хөгжүүлэх нь бохирдолтой хувилбаруудтай өрсөлдөх хэрэгтэй болдог. Харин Марс бол тосгүй, одоо байгаа дэд бүтэцгүй, статус кво байхгүй тул сансарт ногоон технологийг хөгжүүлэх нь хүчтэй стратеги юм” гэжээ.
Марсыг амьдруулах арга замууд
Марсыг амьдрах боломжтой болгоход олон томоохон өөрчлөлт шаардлагатай бөгөөд үүнд гаригийг дулаалах, хүчилтөрөгч үйлдвэрлэх микробууд, шингэн устай болгох шаардлагатай. Судлаачид гурван үе шаттайгаар хөгжүүлэхийг санал болгож байна.
Эхлээд, эрдэмтэд гаригийн гадаргууг дулаацуулах зорилгоор нарны хөлөг, нанобөөмс, аэрогель хавтан зэрэг агаарын уур амьсгалын инженерчлэлийн аргуудыг ашиглах болно. Энэ нь гадаргуугийн мөсийг хайлуулж, нүүрстөрөгчийн давхар ислийг чөлөөлөхөд хангалттай болно.
Дараагийн үе шатанд Марс гаригийн хүнд нөхцөлд амьдрах чадвартай микробуудыг нэвтрүүлж, экосистемийг эхлүүлэх болно. Эдгээр организм нь хүчилтөрөгч болон органик бодисыг үйлдвэрлэж, гаригийн химийн найрлагыг аажмаар өөрчлөх боломжтой.
Гурав дахь үе шат нь илүү нарийн төвөгтэй биосферийг бий болгож, агаарын даралт, хүчилтөрөгчийн агууламжийг нэмэгдүүлэхэд чиглэсэн бөгөөд урт хугацаанд хүмүүсийг тусламжгүйгээр амьсгалах боломжтой болгоно.
Цаашид хийх алхмууд
Судлаачид нэгэн зэрэг олон чиглэлд урагшлах хэрэгтэй гэж үзэж байна. Эдвин Кайт “Бусад гаригуудыг амьдрах боломжтой болгох асуудлыг шийдэхийн тулд онол, туршилтын хослол, физик, хими, материалын шинжлэх ухаан, биологи зэрэг олон салбарын оролцоотойгоор үнэлэх шаардлагатай” гэжээ.
Марс гаригийг үргэлжлүүлэн судалж, 2028 эсвэл 2031 оны үед болох гадаргуун судалгааны экспидицийг дэмжих шаардлагатай байна. Эрика ДеБенедиктис “Терраформацийн стратегийг эрсдэлгүй болгохын тулд жижиг хэмжээний туршилтуудыг багтаах хэрэгтэй” гэж хэлжээ.
Марсыг бүрэн амьдрах боломжтой болгох нь үе дамжин үргэлжлэх ажил байж болох ч шийдвэрүүдийг одоо гаргах хэрэгтэй гэж үзэж байна. Нина Ланза “Энэ бол бидний төсөөллөөс бодит байдал руу шилжих арга зам юм” гэжээ.
Энэхүү шинэ судалгаа нь сүүлийн сард Nature Astronomy сэтгүүлд нийтлэгдсэн байна.
Эх сурвалж:
Turning the Red Planet green? It’s time to take terraforming Mars seriously, scientists say
A new study debates the complex ethical questions that must be considered if we’re to terraform Mars and lays the blueprint for a potential path forward.
