Шинжлэх ухаан ид шидийн эм бүтээх хүртэл бид өөрсдийн гараар ирээдүйн сайхан амьдралын төлөө хялбар алхмууд хийж чадна.
Бид, хүмүүс, үхэл амьдралын заагийг ухамсарлаж чадах цорын ганц төрөл зүйл байж мэднэ. Бид зайлшгүйг хойшлуулах, эсвэл чадахгүй бол амьдралаа хэрхэн хамгийн сайнаар өнгөрүүлэх талаар байнга боддог. Түүхийн ихэнх хугацаанд хөгшрөлт, үхэлд нөлөөлөх боломж бараг байсангүй. Тэр ч бүү хэл, ихэнх хүмүүс хөгширч амжихаасаа өмнө нас бардаг байв. Харин сүүлийн хэдэн арван жилд молекул болон эсийн биологичид хөгшрөлтийн үндсэн шалтгаануудыг судалж, энэ үзэгдлийг өөрчлөх боломжийг нээхэд томоохон ахиц гаргасан байна.
Судлаачид хөгшрөлтийг удаашруулах олон арга замыг судалж байна:
- Хоолны илчлэгийг хязгаарлахад бий болдог эрүүл мэндийн үзүүлэлтүүдийг сайжруулах ашигтай замуудыг илрүүлэх,
- Хөгширч буй хүний биед хуримтлагддаг үрэвслийг өдөөдөг эсүүдийг онилох,
- Үүдэл эсийн тоог нэмэгдүүлэх,
- Эс доторх энерги боловсруулах митохондрийг идэвхжүүлэх зэрэг нь үүнд багтана.
Эдгээр бүх арга зам амжилттай мэт харагдаж байгаа ч хүн дээр аюулгүй, үр дүнтэй болохыг нотлох хүртэл цаг хугацаа шаардагдана. Биомедицин шинжлэх ухаан хөгшрөлтийг бүрэн шийдвэрлэх хүчирхэг арга замуудыг нээхийг хүлээж байх хугацаанд бид биологи, анагаах ухааны ахиц дэвшлийг ашиглан хөгшрөлтийн үед ч эрүүл мэндээ хадгалах гурван хялбар арга хэмжээг хэрэгжүүлэх боломжтой.
Бага идэх
Калорийг хязгаарласан хоолны дэглэм гэдэг нь шаардлагатай бүх шим тэжээлээ авч, бие махбодын хэрэгцээг хангах хамгийн бага калорийг хэрэглэнэ гэсэн үг. Энэ төрлийн дэглэмийг дагаж мөрдөхөд олонх хүнд хэцүү байдаг бөгөөд шархны эдгэрэлтийг удаашруулах, тодорхой халдварт өртөх эрсдэлийг нэмэгдүүлэх, булчингийн масс алдагдах, даарах, бэлгийн дур хүсэл буурах зэрэг сөрөг үр дагавартай байж болно гэж мэдээлдэг. Гэсэн хэдий ч тэнцвэртэй, зохистой хоолны дэглэм нь калорийг хязгаарласан дэглэмийн ажиглагддаг ихэнх ашиг тусыг өгч чадна. Майкл Полланы зөвлөгөө хамгийн оновчтой: Хоол ид. Хэтрүүлэлгүй. Ихэнхдээ ургамал.
Дасгал хийсээр байх
Биеийн хөдөлгөөн нь митохондри үүсэлтийг идэвхжүүлдэг олон замыг өдөөдөг. Мөн булчингийн болон ясны массыг хадгалахад тусалдаг, энэ нь хөгшрөх тусам тулгардаг томоохон асуудал юм. Үүнээс гадна чихрийн шижин, таргалалтыг бууруулж, нойрыг сайжруулж, дархлааг бэхжүүлдэг. Аэробикийн дасгал нь зүрх судасны эрүүл мэндийг сайжруулдаг бол ачаалал даах дасгал нь булчингийн массыг хадгалахад тусалдаг. Хоёулаа маш чухал.
Хангалттай унтаж байх
Бүх амьтад унтахтай ижил төстэй үйл явцтай байдаг нь энэ нь амьдралд зайлшгүй чухал болохыг харуулдаг. Унтах нь эсийн гэмтэл хуримтлагдахаас сэргийлэх сэргээн засварлах механизмуудтай холбоотой. Харин нойр дутуу байх нь зүрх судасны өвчин, таргалалт, хорт хавдар, Альцгеймерийн өвчин зэрэг хөгшрөлттэй холбоотой олон өвчний эрсдэлийг нэмэгдүүлдэг. Тиймээс бид хангалттай хэмжээний унтаж байх хэрэгтэй.
Синергийг хүлээн зөвшөөр
Хоолны дэглэм, дасгал хөдөлгөөн, нойр гурвын хослол нь одоо байгаа аливаа эмчилгээнээс илүү үр дүнтэй байж чадна. Энэ гурван арга хэмжээ харилцан бие биедээ эерэгээр нөлөөлдөг. Тухайлбал, дасгал хөдөлгөөн нь таныг илүү сайн унтахад тусална. Нэмж дурдахад, эдгээр нь хөгшрөлтийг эрүүл өнгөрүүлэхэд тусалдаг бусад зүйлсийг ч дэмжинэ, үүнд хөгшрөлтийн олон өвчний ноцтой шалтгаан болсон таргалалтаас сэргийлэх багтана.
Анхаарах бусад хүчин зүйлс
- Стресс: Стресс нь бие махбодод өргөн хүрээний сөрөг нөлөө үзүүлж, эрүүл мэндэд хор хөнөөлтэй төдийгүй хөгшрөлтийг түргэсгэдэг нь мэдэгдсэн. Стрессийг бууруулахад хэцүү байдаг ч дээр дурдсан гурвалсан үйл ажиллагаа нь мөн үр дүнтэй байдаг.
- Тусгаарлагдмал байдал: Олон хүн ам зүйн судалгаагаар ганцаардал нь хөгшрөлтийн үед эрүүл мэнд муудахад хүргэдэг гэж үздэг. Тиймээс нийгмээс улам бүр тусгаарлагдаж буй өнөө үед нийгмийн холбоосоо хадгалах, хөгжүүлэх нь чухал юм.
- Зорилготой амьдрал: Хүчтэй зорилготой хүмүүс эрүүл байж, нас барах магадлал бага байсан. Судалгаагаар нийгэмд ашигтай үйл ажиллагаанд сайн дурын оролцоо нь зорилго мэдрэх үр дүнтэй арга болохыг тогтоожээ.
Эмнэлгийн үзлэгт тогтмол хамрагдах
Эдгээр арга хэмжээнээс гадна хөгшрөлтийн үед эрүүл мэндээ хамгаалахын тулд зарим энгийн арга хэмжээ авах шаардлагатай. Цусны даралт, холестерол, чихрийн шижин зэрэг үзүүлэлтэд тогтмол, эрт үзлэгт хамрагдах нь чухал. Эдгээр өвчнүүдийг хялбархан, хямд зардлаар эмчилж, хөгшрөлтийн үед эрүүл байх магадлалыг нэмэгдүүлэх боломжтой. Мөн зарим төрлийн хорт хавдрын эрт илрүүлэлтийн сайн үзүүлэлтүүд бий болж байна. Үүнд хөхний, умайн хүзүүний, бүдүүн гэдэсний, арьсны, түрүү булчирхайн хавдрын эрт оношлогоо нь эмчилгээний үр дүнг сайжруулахад чухал нөлөөтэй.
www.wired.com
