Сүүлийн гурван сарын турш Элон Маск АНУ-ын Ерөнхийлөгч Дональд Трамптай хамтран холбооны засгийн газрын чухал салбаруудыг сүйтгэхэд тусалжээ. Tesla компанийн гүйцэтгэх захирал Маск АНУ-ын Олон улсын хөгжлийн агентлагийг (USAID) хууль бусаар татан буулгаж, Америкчуудын маш эмзэг хувийн мэдээлэлд нэвтэрч, хамгийн багадаа 120,000 төрийн албан хаагчийг халсан байна. Түүнчлэн тэрбээр өөрийн бизнест давуу эрх олгож, ашиг сонирхлын ноцтой зөрчил үүсгэсэн юм. Шинэ судалгаагаар үзвэл ихэнх Америкчууд үүнийг огтхон ч таашаахгүй байна.
Washington Post-ABC News-Ipsos хамтарсан судалгаагаар Маскын Трампын засаг захиргаанд хийж буй ажлыг ердөө 35 хувь нь зөвшөөрч, 57 хувь нь эсэргүүцэж байна. Үүний дотор 46 хувь нь “бага зэрэг” биш харин бүр “маш хүчтэй” эсэргүүцдэг гэжээ.
Трамп Маскаас арай дээр үнэлгээ авчээ, гэхдээ зөрүү тийм ч их биш. Америкчуудын 39 хувь нь Трампын ажлыг дэмжиж байгаа бол 55 хувь нь дэмжихгүй байгаа аж. CNN-ийн амралтын өдрүүдэд явуулсан судалгаагаар ч мөн ижил төстэй үр дүн гарсан бөгөөд Трампын рейтинг 41 хувьтай, 1950-аад оноос хойших шинэ ерөнхийлөгчдийн 100 хоногийн хугацаан дахь хамгийн доогуур түвшинд хүрчээ.
Маскын нэр хүнд эрэгтэйчүүдийн дунд хамгийн өндөр байж, 38 хувь нь түүний ажлыг дэмжиж, 56 хувь нь эсэргүүцэж байгаа аж. Харин эмэгтэйчүүдийн дунд байдал бүр дор бөгөөд ердөө 29 хувь нь Маскын үйл ажиллагааг дэмжиж, 60 хувь нь эсэргүүцжээ.
Насны хувьд 50-64 насныхан (Gen X) дунд Маск хамгийн их дэмжлэгтэй ч гэсэн ердөө 42 хувь нь дэмжиж, 52 хувь нь эсэргүүцэж байгаа юм. 18-29 насныхны дунд Маск хамгийн бага нэр хүндтэй байгаа бөгөөд 62 хувь нь эсэргүүцэж, ердөө 25 хувь нь дэмжсэн байна.
Боловсролын түвшний хувьд ч Маск маш сул үнэлгээ авчээ. Магистр болон түүнээс дээш зэрэгтэй хүмүүсийн 66 хувь нь Маскыг эсэргүүцэж байна. Сургуулийн боловсролгүй хүмүүсийн дунд ч гэсэн 55 хувь нь Маскын үйлдлийг дэмжихгүй байна.
Арьсны өнгөөр харвал, Маскын эсрэг байдал илүү тод харагдаж байна: Африк гаралтай Америкчуудын ердөө 11 хувь нь Маскыг дэмжиж, 74 хувь нь эсэргүүцжээ. Латин Америк гаралтай иргэдийн 26 хувь нь дэмжиж, 64 хувь нь эсэргүүцсэн байна. Цагаан арьстнуудын дунд Маск арай дээр үнэлгээтэй ч гэсэн ердөө 43 хувь нь дэмжиж, 50 хувь нь эсэргүүцсэн байна. Энэ нь Маскын цахим сүлжээнд гаргаж буй илт арьс өнгөөр ялгаварласан үг, үйлдлүүдтэй холбоотой гэж судлаачид дүгнэжээ.
Эдгээр тоон үзүүлэлтүүд гайхах зүйл биш юм. Маскын үүсгэн байгуулсан “Засгийн газрын үр ашигтай байдлын газар” (DOGE) холбооны засгийн газарт сүйрэл авчирч байгаа ч үр дүнгийн талаар баримт нотолгоо бараг алга. Маск “үрэлгэн зарцуулалт, залилан, хууль бус үйлдэлтэй тэмцэж байна” гэж мэдэгдэж байгаа ч үнэндээ өөрт таалагддаггүй хөтөлбөр, агентлагуудыг нэг талын шийдвэрээр цуцалсаар байгаа аж. Энэ бүхнийг хийх эрх зүйн бүрэн эрхгүй ч, түүнийг зогсоох оролдлого хийгдээгүй байна.
Трампын засаг захиргаа шүүхэд DOGE-г Мэдээллийн эрх чөлөөний хуулиас чөлөөлөгдсөн гэж мэдэгдсэн ч, Маск өөрөө олон нийтэд үйл ажиллагаагаа харуулж буй нь энэ тайлбарыг үгүйсгэж байна. Агентлаг байгуулах, татан буулгах эрх зөвхөн Конгрессид байдаг ч Маск USAID-г татан буулгаснаараа бахархаж буйгаа илэрхийлсэн. Харин The Lancet сэтгүүлд нийтлэгдсэн судалгаагаар энэ шийдвэр нь дэлхий даяар арав гаруй сая хүний амийг хөнөөж болзошгүй гэжээ.
Тус судалгаагаар ирэх 15 жилийн хугацаанд USAID татан буугдсанаар:
- ДОХ-ын улмаас 15.2 сая хүн
- сүрьеэгээр 2.2 сая хүн
- хүүхдийн бусад өвчний улмаас 7.9 сая хүүхэд амь насаа алдах эрсдэлтэй гэжээ.
Мөн 40-55 сая төлөвлөөгүй жирэмслэлт, 12-16 сая аюултай үр хөндөлт нэмэгдэх төлөвтэй байна.
Тэгвэл АНУ-ын татвар төлөгчид DOGE-ийн үйл ажиллагаанаас ямар ашиг хүртэх вэ? Засгийн газрын зардлыг бууруулж, буцаан олголтын чекүүд авах уу? Үгүй бололтой. Partnership for Public Service байгууллагын судалгаагаар Маскын төрийн албан хаагчдыг олноор нь халсан бодлого 135 тэрбум ам.долларын зардал үүсгэнэ гэжээ. Үүнд дахин ажилд авах, цалинтай чөлөө, бүтээмжийн алдагдал зэрэг орж байгаа бөгөөд хууль бус халалтаас үүдэлтэй хуулийн зардал нэмэгдэх төлөвтэй байна.
Эцэст нь хэлэхэд, DOGE-ийн нэрийдсэн “хэмнэлтүүд” нь асар их нуугдмал зардлыг үүсгэж байгаа бөгөөд төрийн үйлчилгээнүүд харин эсрэгээрээ огцом багасч байна. Ийм нөхцөлд Маск нэр хүндгүй байгаа нь гайхах зүйл биш бөгөөд тэр бүр шинэ ажилдаа ормогц нацист мэндчилгээ хийсэн нь ч асуудлыг улам дордуулсан юм. Тэр бол үнэхээр олныг татах хүн биш бололтой.
gizmodo.com
