Судалгаагаар зарим хурууны урт нь долоовор хуруунаас урт хүмүүс илүү их архи хэрэглэдэг болохыг тогтоожээ. Гэхдээ яагаад ингэдэг юм бол?
Үүний хариулт нь хүйсийн ялгаа, түүний нийгмийн болон биологийн хүчин зүйлстэй холбоотой. Зарим хүйсийн ялгаа нийгмийн хүчин зүйлээс хамаардаг бол бусад нь бидний биологитой холбоотой байдаг.
Эрэгтэй, эмэгтэй хүмүүсийн архины хэрэглээнд томоохон ялгаа байдаг бөгөөд эрчүүд эмэгтэйчүүдээс хамаагүй их архи хэрэглэдэг нь тогтоогдсон. Үүний шалтгаан нь эхийн хэвлийд байх үеийн дааврын (тестостерон болон эстроген) нөлөөтэй холбоотой гэж үздэг.
Эрэгтэй үр хөврөл төмсөгнөөсөө тестостерон ялгаруулдаг бол эхийн цусаар дамжих бага хэмжээний тестостерон эрэгтэй, эмэгтэй аль алиных нь биед нөлөөлдөг. Мөн эхийн эстроген нь эрэгтэй, эмэгтэй үр хөврөлд дамждаг. Гэхдээ эрэгтэй үр хөврөлд тестостерон илүү давамгайлдаг.
Тестостерон нь үр хөврөлийн тархи болон бусад эрхтэнд “Зохион байгуулалтын” өөрчлөлт үүсгэдэг бөгөөд эдгээр өөрчлөлт нь өсвөр насанд тестостероны өсөлтөөр улам идэвхиждэг.
Судалгаагаар хүний долоовор болон ядам хурууны харьцаа (2D:4D буюу хурууны харьцаа) нь эхийн хэвлийд байх үеийн тестостерон, эстрогений ялгааг илтгэж болдог гэж үздэг.
Ядам хуруу урт байх тусам эхийн хэвлийд өндөр тестостерон, бага эстроген нөлөөлснийг илэрхийлдэг. Энэ үзэгдэл таван хуруутай мөчтэй олон зүйлийн амьтдад нийтлэг ажиглагдсан байна.
Амьтдад хийсэн туршилтаар үр хөврөлийн шатанд тестостероны хэмжээг нэмэгдүүлэхэд хурууны харьцаа эрэгтэй хэлбэрт шилждэгийг харуулжээ. Гэхдээ ийм туршилтыг хүмүүст хийх нь ёс зүйн хувьд хориотой тул энэ сэдэв маргаантай хэвээр байна.
Эрчүүд эмэгтэйчүүдтэй харьцуулахад илүү их архи хэрэглэж, архины хэт хэрэглээнээс шалтгаалсан нас баралт өндөр байдаг. Энэ хүйсийн ялгаа нь тестостерон болон эстроген дааврын нөлөөгөөр үр хөврөлд үүссэн “зохион байгуулалтын” өөрчлөлттэй холбоотой байж болох уу?
Миний хамтрагчид болон би энэ асуултад хариулахын тулд хурууны харьцааг архины хэрэглээний хэв маягтай харьцуулан судалгаа хийсэн.
Архины хэрэглээний хэв маяг
Судалгаанд Польшийн Лодзийн Анагаах Ухааны Их Сургуулийн оюутнууд оролцсон бөгөөд Польшид архины хэт хэрэглээ нь нас баралтын өсөн нэмэгдэж буй шалтгаан болж байгаа талаар дурджээ.
Архины улмаас нас баралтын тохиолдол жил бүр 100,000 хүн тутамд 4.6-аас 7.0 болж нэмэгдсэн бөгөөд эрчүүд эмэгтэйчүүдээс ес дахин илүү архинаас үүдэлтэй нас баралтад өртдөг байна.
Манай судалгаанд 169 эмэгтэй, 89 эрэгтэй оролцогчид хамрагдсан бөгөөд тэд архины хэрэглээг тодорхойлох тест (Audit)-д хамрагдаж, архины хэрэглээнийхээ талаар мэдээлэл өгсөн.
Судалгааны үр дүнд, долоовор хуруутай харьцуулахад ядам хуруу урттай оролцогчид Audit-ын оноо өндөр, долоо хоногт хэрэглэдэг архины хэмжээ их байгааг тогтоосон. Энэ хамаарал эрэгтэй, эмэгтэй хүмүүст аль алинд нь илэрсэн боловч эрчүүдийн хувьд илүү хүчтэй ажиглагдсан.
Хэд хэдэн судалгаа хурууны уртын харьцаа болон архины хэрэглээний хооронд хамаарал байгааг харуулсан. Өөрөө хурууны уртыг хэмжиж өгсөн мэдээлэлд үндэслэсэн өргөн хүрээний судалгаагаар хурууны харьцааны үндэсний дундаж болон хувь хүний үнэлгээ нь архины хэрэглээг урьдчилан таамаглах боломжтой болохыг харуулсан.
Европ болон Азийн судалгаагаар архинд хэт донтсон хүмүүс долоовор хуруутайгаа харьцуулахад маш урт ядам хуруутай байдгийг тогтоожээ. Манай өгөгдөл энэ дүгнэлтийг бататгахаас гадна архинд донтдоггүй хүмүүст ч хамааралтай болохыг харуулж байна.
Хурууны харьцааны мэдээлэл нь бидний анхны хөгжилд гүнзгий харилцан хамаарал байгааг илтгэдэг. Эерэг талаасаа, ядам хуруу нь долоовор хуруунаасаа урт байх нь зүрхний эрүүл мэнд, холын зайн гүйлт, хөлбөмбөг, регби, сагсан бөмбөг, цанын спорт, серфингийн өндөр гүйцэтгэлтэй холбоотой байдаг.
Харин сөрөг талаасаа, энэ нь аутизм, ADHD (анхаарал төвлөрөлт сулралын эмгэг), интернэт донтолт, түрүү булчирхайн хорт хавдартай холбоотой байж болзошгүй.
Долоовор болон ядам хурууны харьцаа ба архины хэрэглээний хамаарал нь эхийн хэвлийд байх үеийн хүйсийн даавар бидний зан төлөв болон физиологид хэрхэн хүчтэй нөлөө үзүүлдэгийг батлах нэгэн баримт юм.
sciencealert.com
