Насжилттай зэрэгцэн гарч ирдэг олон сорил дунд хүмүүс тархины хамгаалалтын сахарлаг давхарга нимгэрдэг гэдгийг тэр бүр мэддэггүй. Харин Стэнфордын их сургуулийн Нобелийн шагналт Каролин Бертоцци тэргүүтэй баг энэ үзэгдлийг нарийвчлан судалж, уг давхаргыг сэргээснээр ой санамжийн үйл ажиллагааг сайжруулах боломжтойг тогтоосон байна.
Гликокаликсын нууц
Тархины эсүүдийн гадаргуу дээрх сахарлаг бүрхүүл болох гликокаликс нь цус-тархины саадыг бүрдүүлж, шим тэжээлийг нэвтрүүлж, хортой молекулуудыг хаах үүрэгтэй. Гэвч нас ахихын хэрээр энэ давхарга нимгэрч, тархины хамгаалалт сулардаг болохыг хулгана дээр хийсэн туршилтаар тогтоожээ.
“Сахар молекулын нөлөө эрдэм шинжилгээний анхаарлын төвд төдийлөн ордоггүй. Харин бид энэ удаа тэдгээрийг нарийн авч үзэх эхний алхмыг хийж байна” хэмээн Каролин Бертоцци онцолсон байна.
Сэргээгдсэн давхарга — Сэргээгдсэн ой санамж
Судлаачид гликокаликсийн чухал бүрдэл сахаруудыг дахин оруулснаар тархины хамгаалалт сэргэсэн төдийгүй үрэвслийн эсрэг үйлчлэл ажиглагдсан гэж мэдээлжээ. “Хөгшрөлтийн явцад энэ сахарууд алдагдахад тархинд сөрөг нөлөө үзүүлдэг бол буцаан сэргээхэд мэдэгдэхүйц эерэг өөрчлөлт гарч байгааг бид харлаа” хэмээн судалгааны ахлагч Софи Ши тайлбарлалаа.
Туршилтад оролцсон хулгануудын тархины үйл ажиллагаа дээрдэж, ой санамжийн даалгавруудыг илүү сайн гүйцэтгэж байсныг судалгаа харуулсан байна.
Хөгшрөлттэй тэмцэх шинэ гарц
“Энэ судалгаа хөгшрөлтийн үед тархи ямар байдлаар хамгаалалтаа алддагийг ойлгоход шинэ суурь тавьж өгч байна” хэмээн Стэнфордын судлаач Тони Висс-Корей дүгнэжээ.
Цус-тархины саад нь эмийн бодис нэвтрэхэд саад болдог ч нөгөө талаар сулрах нь илүү аюултай бодис нэвтрэх эрсдэлийг дагуулдаг. Харин гликокаликсийг сэргээснээр энэ тэнцвэрийг зөв байлгаж, тархины дархлааг тогтвортой байлгах боломж бүрдэх аж.
Цаашдын чиглэл
Судлаачид одоо аль төрлийн сахар хамгийн их нөлөөтэй болохыг тодорхойлох, мөн бусад молекулуудтай хэрхэн харилцан үйлчилдгийг тогтоохоор ажиллаж байна. Уг сахарын хамгаалалт зөвхөн хөгшрөлттэй холбоотой төдийгүй залуу хүмүүсийн хувьд ч тархины гэмтэл, халдварын дараах сэргэлтэд чухал үүрэгтэй гэж үзэж байна.
Одоогоор хүн дээрх туршилт хийгдээгүй ч судлаачид энэхүү шинэ чиг хандлага ой санамжийн доройтолтой тэмцэхэд чухал нөлөө үзүүлнэ хэмээн найдаж байна.
Судалгааны үр дүн Nature сэтгүүлд нийтлэгдсэн байна.
