Эсүүд гэмтлийг хурдан эдгээх гайхалтай “товч зам”-ыг ашигладаг болох нь тогтоогджээ
Бидний бие гэмтэх үед эсүүд шуурхай ажиллаж, гэмтсэн эдийг цэвэрлэн, засварлаж эхэлдэг. Харин одоо эрдэмтэд эдгээр эсүүд “товч зам” ашиглан эдгэрэлтийг хурдасгадаг ч, энэ нь тодорхой эрсдэл дагуулж болохыг илрүүлээд байна.
Эсүүд гэмтэлд яаж хариу үзүүлдэг вэ?
Ердийн үед бүрэн боловсорсон эсүүд дотроо нарийн бүтэцтэй, үйлдвэр шиг ажиллагаатай байдаг. Гэхдээ гэмтэл, ялангуяа ходоод шиг хурдацтай нөхөн төлжилт шаарддаг эрхтэнд үүсэх үед энэ бүтэц нь саад болж мэднэ. Тиймээс эсүүд хуучин, эвдэрсэн хэсгүүдийг аажмаар задалж, өөрийгөө шинэчилдэг. Энэ нь “палигенозис” хэмээх процесс бөгөөд эсийг үүдэл эсийн төлөвт шилжүүлдэг юм.
Гэвч Вашингтоны их сургууль болон Бэйлор анагаах ухааны коллежийн судлаачид гэмтсэн ходоодны эсүүд үүнээс илүү хурдан, шууд арга ашиглаж байгааг илрүүлжээ. Тэд эсийн доторх хог хаягдлаа нэг дор гадагшлуулж байв. Судлаачид үүнийг “катартоцитоз” хэмээн нэрлэсэн бөгөөд грекээр “эсийн цэвэрлэгээ” гэсэн утгатай энэ нэр нь яг л бөөлжиж байгаа мэт хариу үйлдлийг илтгэдэг.
Түргэн цэвэрлэгээ ба түүний эрсдэл
Судалгааны явцад эрдэмтэд гэмтсэн эсүүдийн гадна талд хаягдлын овоолго үүсэж байгааг ажигласан байна. Эхэндээ үүнийг гадаад орчны бохирдол гэж үзсэн ч, энэ нь эсүүд өөрийгөө нөхөн сэргээх үед тогтмол ажиглагддаг үйл явц болох нь тогтоогджээ.
Доктор Жэйсон С. Миллс хэлэхдээ, “Энэ гэнэтийн цэвэрлэгээ нь эд эсийг түргэн сэргээхэд тустай ч, үрэвсэл үүсгэх магадлалтай. Мөн олон хуучин эсүүд үүдэл эсийн төлөвт шилжих үед хорт хавдрын эрсдэлийг нэмэгдүүлж болзошгүй” хэмээв.
Шинэ оношилгоо ба хорт хавдрын эрт илрүүлэлт
Судалгааны баг катартоцитозын явцыг оношлоход туслах шинэ аргыг ч туршиж эхэлжээ. Доктор Жеффри В. Браун болон доктор Кушик К. Дас нар хаягдлын том молекулуудыг илрүүлэх эсрэгбие бүтээсэн байна. Энэ нь катартоцитоз ихээр явагдаж байгааг, цаашлаад хорт хавдар үүсэх эрсдэлийг эрт анзаарах боломжийг олгож болзошгүй юм.
Ирээдүйн эмчилгээний шинэ гарц
Энэ судалгаа нь зөвхөн ходоодонд төвлөрсөн ч, судлаачид катартоцитоз бусад эрхтнүүдэд ч явагддаг байж магадгүй гэж үзэж байна. Тухайлбал, Helicobacter pylori бактериас үүдэлтэй архаг үрэвсэл, шархлаа, улмаар ходоодны хорт хавдартай хэрхэн холбогдож байгааг цаашид судлахаар төлөвлөж байгаа аж.
Хэрэв энэ үйл явц үнэхээр хорт хавдарт хүргэдэг бол түүнийг зогсоох, хянах шинэ эмчилгээний арга боловсруулах боломж нээгдэх юм.
Эцэст нь хэлэхэд, катартоцитоз нь бидний биеийн эдгэрэлтийн хариу үйлдлийг гүнзгий ойлгоход хүргэж байна. Энэ нь баатар ч байж мэднэ, эсвэл далд дайсан ч байж мэднэ.
Энэхүү судалгаа Cell Reports сэтгүүлд нийтлэгдсэн.
Earth.com
