Эртний далайн амьтны жижиг тархи аварга үе хөлтний удам угсааг дахин бичив
500 сая жилийн настай чулуужсан үлдэгдэл нь үе хөлтний хоёр том салбар хаанаас эхлэлтэйг тодрууллаа
500 сая жилийн өмнө өнөөгийн Юннань мужийн орчмоор далайн ёроолд мөлхөж байсан эртний амьтан болох Jianfengia multisegmentalis нь эрдэмтдэд үе хөлтний хувьслын шинэ замыг тодорхойлоход тусалж байна. Энэ амьтан нь том хавчаар шиг гар, иштэй нийлмэл нүд, орчин үеийн бүтэцтэй тархитай байсан нь шинжлэх ухаанд шинэ ойлголт авчирлаа.
Үе хөлтнүүдийн хоёр салбарын нууц
Шавьж, аалз, хавч, олон хөлт зэрэг нь бүгд үе хөлтний ангилалд багтдаг бөгөөд энэ бүлэгт нэг сая гаруй төрөл зүйл ордог. Гэвч эдгээрийг хоёр үндсэн салбарт хуваадаг. Нэг талд нь антеннтай, эрүүтэй шавьж, хавч, олон хөлт. Нөгөө талд нь соёо эсвэл хавчаар бүхий аалз, хилэнцэт хорхой, тахир хөлт багтана. Эдгээр салбар хэзээ, хэрхэн үүссэн талаар тодорхой баримт өнөөг хүртэл байсангүй.
Jianfengia–ийн тархи хувьсалын замыг заалаа
Анх Jianfengia нь “том хавчаар”-тай амьтдын бүлэг болох мегахейранд хамаарна гэж үздэг байсан. Энэ нь аалз, хилэнцэт хорхойтой төстэй гэж тооцогдож байв. Гэвч Аризонагийн их сургуулийн судлаачид дөрвөн сайн хадгалагдсан чулуужсан олдвор дээр нарийн судалгаа хийхэд, түүний тархи нь хавч, сам хорхой шиг орчин үеийн эрүүт үе хөлтнийхтэй илүү адил байжээ.
Тархины бүтэц нь “далайн сармагчин” гэгддэг орчин үеийн усны амьтдынхтай ч нийцэж байсан бөгөөд энэ нь хавч хэлбэрийн антеннтай амьтдын өвөг байж болзошгүйг илтгэж байна.
Антенн уу, соёо юу?
Судалгааны багийн ахлагч профессор Николас Страусфельдийн хэлснээр:
“Бид эдгээр хачин, хүчирхэг хавчаар мэт бүтэцтэй нэмэлтүүдийг ажигласан. Эдгээр нь аалзны соёо биш, харин өнөөгийн шавьж, хавч, олон хөлтөнд байдаг антенны өвөг байсан байж болзошгүй.”
Өөрөөр хэлбэл, энэ амьтны “том гар” нь соёо руу биш, антенн руу хувьссан болохыг тархины бүтэц харуулжээ.
Харах чадвар, мэдрэхүйн нарийн бүтэц
Жаахан толгойтой (0.2 см) ч Jianfengia нь нийлмэл нүдтэй, линзтэй нүдтэй байсан бөгөөд эртний үеийн амьтдад ховор тохиолдох нүдний эсийн бүтэц хадгалагдсан байжээ. Судлаачид нүдний доторх гэрэл мэдрэгч конус эсийг ч ялгаж чадсан байна.
Гадаад төрх адил, дотоод бүтэц өөр
Өөр нэг адил олдвор болох Alalcomenaeus нь мөн мегахейранд багтдаг боловч түүний тархи нь аалз, хилэнцэт хорхойнхтой төстэй байжээ. Энэ нь гадаад төрхөөрөө төстэй ч дотоод бүтэц, тархи нь огт өөр удам угсаанд харьяалагдаж байгааг баталж байна.
Судалгааны хамтран зохиогч, Лайкоминг коллежийн Дэвид Эндрю:
“Jianfengia нь эрүүт амьтдын, харин Alalcomenaeus нь соёот амьтдын удам угсааны үндэс болохыг харуулж байна.”
Чулуужсан тархи: хувьслын газрын зураг
Профессор Страусфельд дараах байдлаар дүгнэжээ:
“Чулуужсан тархины бүтэц бол амьтны удам угсааг тогтооход маш үнэ цэнтэй нотолгоо. Энэ нь гадаад хэлбэрээс илүү нарийн мэдээллийг өгдөг.”
Кингс коллежийн Франк Хирт ч мөн:
“Эртний тархины эд бүтэц өнөөгийнхтэй төгс нийцэж байгаа нь тэдний хувьсалд тогтвортой, хүчирхэг бүтэц оршин тогтнож ирснийг харуулж байна.”
Дүгнэлт
500 сая жилийн өмнөх далайн ёроолоос олдсон энэ жижиг амьтан Jianfengia-ийн тархи нь эртний үе хөлтний хоёр том салбар, эрүүт ба соёот амьтад хаанаас салаалж эхэлснийг тодруулахад түлхэц өгч байна.
Энэхүү судалгааны дэлгэрэнгүй нийтлэл Nature Communications сэтгүүлд хэвлэгджээ.
