Жил бүр ашиглалтаа дуусгасан олон мянган хиймэл дагуул дэлхийн агаар мандалд орж шатахдаа химийн ул мөр үлдээж, урт хугацаандаа озоны давхаргыг сулруулах эрсдэл нэмэгдүүлж байна. Одоогийн түгээмэл зарчим болох “Design for Demise” нь дахин нэвтрэх үед бүрэн задран шатаж, сансрын хог хаягдлаас үүдэх ослын эрсдэлийг бууруулах зорилготой. Гэвч дагуулын тоо огцом өсөхийн хэрээр энэ “аюулгүй шаталт”-ын экологийн үнэ өсөж эхэлжээ.
European компанийн MaiaSpace (ArianeGroup-ийн охин компани) судлаачид энэ чиг хандлагыг өөрөөр харж байна. Тэдний өгүүлэлд Антуанетт Отт, Кристоф Бонналь нар хиймэл дагуулыг “Design for non-demise” буюу бүрэн шаталгүйгээр газарт хяналттай буулгахыг зорих шинэ төгсгөлийн стратеги санал болгожээ. Энэ нь агаар мандалд ялгарах хорт тоосонцор, хий ялгаралтыг багасгаж болох ч газарт унах үлдэгдлээс үүдэх эрсдэлийг давхар авч үзэх шаардлагатай гэж үзсэн байна.
Дахин нэвтрэх үед хиймэл дагуулын материал, ялангуяа хөнгөн цагаан шатаж алюминий ислийн нанобөөм үүсгэдэг. Эдгээр бөөм стратосфер дахь озоныг задлах урвалуудыг “хурдасгагч” маягаар дэмжиж, Дэлхийг хэт ягаан туяанаас хамгаалдаг байгалийн бамбайг нимгэлэхэд нөлөөлнө. 2024 оны судалгаагаар 250 кг орчим жинтэй, массынхаа 30% нь хөнгөн цагаан хиймэл дагуул шатахад 30 кг орчим алюминий ислийн нанобөөм үүсч болзошгүй бөгөөд сүүлийн зургаан жилд агаар мандал дахь ийм ислийн хэмжээ найм дахин өссөн гэж тооцжээ.
“Non-demise” хувилбарт хиймэл дагуулыг халалт, ачааллыг даахуйц илүү бат бөх хийж, хөдөлгүүр ба түлшээр нь буулгалтыг нарийвчлан удирдан хүн амьдардаггүй бүс рүү чиглүүлэх шаардлагатай. Ийм шийдэл хэрэгжвэл операторуудын өртөг нэмэгдэж, ихэвчлэн Номхон далайн алслагдсан хэсэг рүү хяналттай унагах “аюулгүй коридор” чухал болно. Судлаачдын гол санаа нь бүрэн шаталтаар газрын эрсдэлийг бууруулах уу, эсвэл агаар мандлын урт хугацааны бохирдлыг багасгахын тулд шаталгүй буулгах уу гэдэг сонголтыг бодит тоон үнэлгээ, эрсдэлийн тэнцвэр дээр тулгуурлан шийдэх хэрэгтэй гэсэн байр суурь юм.
