Сүүн замын хамгийн том оддын бөөгнөрөл доторх үл үзэгдэх массын нууцад шинэ эргэлт гарлаа. Omega Centauri буюу 17,000 гэрлийн жилийн алсад байрлах асар том таталцлын хүчээр холбогдсон оддын бөөгнөрлийн төвд одон орон судлаачид оддын масстай хар нүхнүүдийн бөөгнөрлийг илрүүлжээ. Энэ нээлт нь зарим нэгэн сонирхолтой асуудлуудыг үүсгэж байгаа бөгөөд урьд өмнөх судалгаагаар уг массыг нарны массаас хэдэн мянга дахин их хэмжээтэй ганц том хар нүх гэж үздэг байв. Харин Omega Centauri дахь харанхуй массын жинхэнэ мөн чанарыг олж мэдсэнээр эдгээр асуудлыг шийдвэрлэхэд бид ойртож байна.
Одон орон судлаач Андрес Баньярес Эрнандесийн хэлснээр, бид галактикийн төв дэх асар том хар нүхнүүд болон манай галактик дахь жижиг оддын масстай хар нүхнүүдийн талаар урт хугацааны турш мэдэж байсан. Гэсэн хэдий ч эдгээрийн хоорондох дунд зэргийн масстай хар нүхнүүдийн оршихуйг батлах нь хараахан боломжгүй хэвээр байна. Omega Centauri-г судалснаар бидний арга барилыг сайжруулж, ийм хар нүхнүүд оршин байгаа эсэх, оддын бөөгнөрөл болон галактикуудын хувьсалд ямар үүрэг гүйцэтгэж болохыг ойлгоход нэг алхам урагшиллаа. Энэ судалгаа нь хоёр арван жилийн турш үргэлжилсэн маргааныг шийдвэрлэхэд тусалж, ирээдүйн судалгаанд шинэ боломжуудыг нээж байна.
Omega Centauri нь 150 гэрлийн жилийн диаметртэй, ойролцоогоор 10 сая од агуулсан том, нягт, бөмбөлөг хэлбэрийн оддын бөөгнөрөл юм. Энэ нь урьд өмнө Сүүн замд ууссан одой галактикийн үлдэгдэл цөм гэж үздэг. Одон орон судлаачид одой галактикуудыг жинхэнэ галактикийн жижиг хувилбар гэж үздэг бөгөөд тэдгээрийн төвд супер масс хар нүх байхгүй, харин дунд зэргийн масстай хар нүх байж болох юм гэж үздэг. Дунд зэргийн масстай хар нүхнүүд нь одон орон судлаачдын эрэлхийлдэг зүйл бөгөөд тэдгээр нь оддын масстай хар нүхнүүдээс супер масс хар нүхнүүд рүү шилжих холбоос болж чадна гэж үздэг ч хангалттай нотлох баримт олоогүй байна.
Хар нүхнүүд идэвхтэй хооллохгүй л бол байрлалаа амархан илчилдэггүй. Тэдгээрийн оршин байгааг нотлох шууд бус нотлох баримтуудыг олох шаардлагатай. Omega Centauri доторх оддын хөдөлгөөнийг судалж, тэдгээрийн хөдөлгөөн төвийн үл үзэгдэх масс буюу нуугдсан дунд зэргийн масстай хар нүхний тойрог замаар тайлбарлагдаж болох эсэхийг судалсан байна. Олон тооны судалгаагаар Omega Centauri дотор нуугдсан масс байгаа гэж үздэг ба энэ массыг 8,200 нарны массаар тодорхойлсон байна.
Гэхдээ энэ масс нэг объект биш, харин бөөгнөрөл байж болно. Одон орон судлаачид хар нүхнүүдийн хоорондын таталцлын харилцан үйлчлэл нь тэднийг бөөгнөрлийн төвөөс хаяж гаргаж болзошгүй тул бөөгнөрөл байх магадлал бага гэж үзэж байсан. Баньярес Эрнандесийн удирдсан баг Omega Centauri дотор байрлах дунд зэргийн масстай хар нүхний талаар илүү ихийг мэдэхийг хүсч, бөөгнөрлийн шинжилгээнд шинэ өгөгдлийг нэмж оруулсан байна.
Тэд судалгаандаа пульсарын хурдатгалыг нэмсэн. Пульсар нь маш хурдан эргэлддэг нейтрон оддын нэг төрөл бөгөөд тэдний туйлуудаас радио долгионы цацраг гарч байдаг. Эдгээр цацраг дэлхийг дайран өнгөрөх үед од нь сансрын гэрэлт цамхаг шиг цохилж байгаа мэт харагддаг. Пульсарын эргэлтийн хугацааг маш нарийн хэмжих боломжтой тул эрдэмтэд тэдгээрийг ашиглан хөдөлгөөн, байрлал, хурдатгалыг нарийн хэмжиж чаддаг.
Багийн загварчлал болон шинжилгээгээр, пульсарын өгөгдлийг нэмсний дараа Omega Centauri-ийн төв дэх оддын хөдөлгөөнийг жижиг, оддын масстай хар нүхнүүдийн бөөгнөрлөөр хамгийн сайн тайлбарлаж болох нь тогтоогджээ. Гэхдээ энэ нь дунд зэргийн масстай хар нүх байгаа эсэхийг бүрэн үгүйсгэхгүй. Оддын масстай хар нүхнүүд дунд зэргийн масстай хар нүхний таталцлын хүчээр баригдсан байж болох бөгөөд хэрэв дунд зэргийн масстай хар нүхнүүд оддын масстай хар нүхнүүдийн шаталсан нэгдлээс үүсдэг бол хоёуланг нь хамт олох нь аварга хар нүхнүүд хэрхэн өсдөг талаархи таамаглалыг шийдвэрлэхэд тусалж болох юм.
Одон орон судлаач Жастин Ридийн хэлснээр, дунд зэргийн масстай хар нүхнүүдийг эрж хайх ажил үргэлжилсээр байна. Omega Centauri-ийн төвд дунд зэргийн масстай хар нүх байх боломжтой боловч манай судалгаа үүнийг нарны массаас 6,000 дахин бага байх ёстой бөгөөд оддын масстай хар нүхнүүдийн бөөгнөрлийн хамт оршин байх ёстойг харуулж байна. Гэсэн хэдий ч бид удахгүй нэгийг нь олох бүрэн боломжтой. Пульсарын хурдатгалын мэдээлэл нэмэгдэж байгаа тул бид оддын бөөгнөрлийн төвийг илүү нарийн судалж, хар нүхийг илүү нарийвчлалтай хайх боломжтой болно.
Swarm of Black Holes Found Lurking in The Heart of a Giant Star Cluster
The plot has just thickened in the mystery tale about the unseen mass skulking inside the largest cluster of stars in the Milky Way galaxy.
