Дэлхийн далай тэнгисийн хүчиллэгжилт: Өнгөрсөн үеийн сургамж
201 сая жилийн өмнө Дэлхийн далай тэнгисүүд амьдралын эх үүсвэрээс устгалын эх үүсвэр болж хувирсан байна. Шинэ судалгаагаар, Сент-Эндрюс болон Бирмингемийн их сургуулиудын эрдэмтэд анх удаа далай тэнгисийн рН огцом буурсан нь томоохон устгалын үйл явдалд шууд нөлөөлсөн болохыг баталжээ. Энэ нь агаар мандалд нүүрстөрөгчийн давхар ислийн хэмжээ огцом нэмэгдсэнээс үүдэлтэй байв.
Далай тэнгисийн амьдралын уналт
Триас-Юрийн үеийн заагт далай тэнгисийн хүчиллэгжилт маш хүчтэй, удаан хугацаанд үргэлжилсэн болохыг судалгаагаар тогтоожээ. Судалгаанд ашигласан борын изотопуудын тусламжтайгаар эртний далай тэнгисийн рН-ийг бүрэн сэргээж чадсан байна. Энэ үед шүрэн хад, ихтиозавр, аммонит, хоёр хавтаст хясаа зэрэг амьтад амжилттай амьдарч байжээ. Гэвч хүчиллэгжилт нь шүрэн хадны “зай” үүсгэж, хэдэн зуун мянган жилийн турш хадны үгүйрэлд хүргэсэн байна.
Хурдан өөрчлөлт, хурдан үр дагавар
Далай тэнгисийн рН огцом буурах үед нүүрстөрөгчийн изотопын харьцаа ч мөн адил огцом буурсан байна. Энэ нь дэлхийн мантиас их хэмжээний нүүрстөрөгч ялгарсан үйл явдлыг илтгэж байна. Судлаачид 10,000 гигатонн нүүрстөрөгч ялгарсан гэж үзэж байгаа бөгөөд энэ нь Пангей тив задрах үед болсон галт уулын идэвхжилтэй холбоотой байж магадгүй юм.
Галт уулс ба хүчиллэгжилт
Судлаачид cGENIE дэлхийн системийн загварыг ашиглан янз бүрийн нүүрстөрөгчийн эх үүсвэрийг туршиж үзсэн байна. Судалгааны үр дүнд гол нүүрстөрөгчийн эх үүсвэр нь мантиас гаралтай болохыг баталжээ. Энэ үйл явдал нь метан гидратуудыг гол шалтгаан биш гэдгийг харуулж, галт уулын нүүрстөрөгчийн давхар исэл болон контакт метаморфизм нь гол үүрэг гүйцэтгэсэн болохыг тогтоосон байна.
Өнгөрсөн үеийн сургамж
Триас-Юрийн үеийн устгалын үйл явдал нь урт хугацаанд үргэлжилсэн бол орчин үеийн далай тэнгисийн хүчиллэгжилт илүү хурдан явагдаж байна. Судлаачид энэ сургамжийг ашиглан хүний гаралтай хүлэмжийн хийн ялгарлыг бууруулахад анхаарах хэрэгтэй гэж үзэж байна. Судалгааны үр дүнгээс харахад далай тэнгисийн хүчиллэгжилт нь дэлхийн таван том устгалын үйл явдлын гуравт нь батлагдсан байна.
Энэхүү судалгаа нь “Nature Communications” сэтгүүлд нийтлэгдсэн байна.
Эх сурвалж: www.earth.com
