Одон орон судлаачдын анхаарлыг татсан шинэ солир
Хавай дахь нэгэн одон орон судлалын төвөөс өмнө нь хэзээ ч харж байгаагүй шинэ солирын гайхамшигт зургийг нийтэлжээ. Энэ нь дэлхий даяар одон орон судлаачдын анхаарлыг татаж байна.
Хавайн Маунэкеа дахь Жемини Норт телескоп нь 3I/ATLAS хэмээх гурав дахь од хоорондын биетийг ойроос авсан байна. Энэ телескопын олон обьектын спектрограф нь солирын цөмийг тойрсон хий, тоосонцрын үүл болох комыг гайхалтай нарийвчлалтайгаар дүрсэлжээ. 3I/ATLAS нь нарны аймаг руу ойртож, нарны дулаанд халагдах үед ком нь тэлж, илүү тод харагдах болно. Энэ үйл явцыг ажигласнаар одон орон судлаачид 3I/ATLAS-ын найрлагыг илүү сайн ойлгох боломжтой болно. Энэ нь уг солирын гарал үүсэл болсон оддын системийн нөхцөл, үйл явцыг ойлгоход туслах юм.
Олон улсын Жемини обсерваторийн хөтөлбөрийн захирал Мартин Стилл уг солирын талаархи анхны мэдээллийг олж авахад Жемини обсерваторийн мэдрэмжтэй багаж хэрэгсэл, уян хатан хуваарь чухал үүрэг гүйцэтгэсэн гэжээ. Тэрээр энэ солир нарны гэрэлд дулаацаж, од хоорондын хүйтэн, харанхуй аялалаа үргэлжлүүлэхээс өмнө шинэ мэдээлэл, ойлголтуудыг хүлээж байна гэж хэлсэн байна.
Олон улсын одон орон судлалын холбооны Бага гаригийн төвөөс энэ солирыг манай нарны аймгаас гаднаас ирсэн болохыг 7-р сарын 2-нд баталжээ. Үүнээс хойш одон орон судлаачид энэ талаар аль болох их мэдээлэл цуглуулахыг хичээж байна. Урьдчилсан судалгаагаар 3I/ATLAS нь манай нарны аймгаас 2 тэрбум орчим жилийн өмнө үүссэн хамгийн эртний солир болохыг харуулж байна. Түүнчлэн энэ нь Сүүн замын галактикийн дискний судлагдаагүй хэсгээс ирсэн бололтой. Энэ диск нь манай галактикийн төвийг тойрон эргэлддэг од, хий, тоосонцроос бүрддэг. 3I/ATLAS-ын замнал нь энэ солир галактикийн зузаан дискнээс ирсэн болохыг харуулж байна. Энэ хэсэг нь Сүүн замын оддын массын 10 орчим хувийг агуулдаг бөгөөд зузаан дискний одод нь нимгэн дискний оддоос илүү настай байдаг.
Энэхүү солир нь өмнөх хоёр од хоорондын биет болох ‘Оумуамуа болон 2I/Борисов солироос илүү настай, том, хурдан юм. Саяхны нэгэн судалгаагаар 3I/ATLAS нь 60 км/секунд орчим хурдтай гэж үзсэн байна. Энэ нь ‘Оумуамуа болон Борисовын хурднаас хоёр дахин хурдан юм. Судлаачид энэ солирыг 10 км орчим өргөнтэй гэж тооцоолсон нь ‘Оумуамуагаас 100 дахин, Борисовоос 10 дахин өргөн гэсэн үг юм. Хэрэв 3I/ATLAS үнэхээр ийм том бол галактикууд ийм төрлийн биетийг бий болгоход илүү үр дүнтэй байж болохыг харуулж байна. Гэхдээ энэ солирын хэмжээг илүү олон ажиглалт хийснээр багасах магадлалтай гэж судлаачид тэмдэглэжээ.
Жемини обсерватори болон дэлхийн бусад олон обсерваториуд 3I/ATLAS солирыг нар руу ойртож буйг ажиглахын тулд төрөл бүрийн телескоп ашиглан ажиглалтаа үргэлжлүүлэх болно. Энэ солир 10-р сарын 29-нд нар руу хамгийн ойртох бөгөөд 10-р сарын 30-нд дэлхий рүү хамгийн ойртох юм. Энэ нь манай гарагаас аюулгүй зайд байх боловч энэ нислэг нь одон орон судлаачдад энэ солирыг нарны аймгаас гарахаас өмнө илүү нарийвчилсан ажиглалт хийх боломжийг олгоно.
Ийм судалгаанууд 3I/ATLAS-ын олон нууцыг тайлахад туслах бөгөөд энэ солирын шинж чанарууд ихэнхдээ тодорхойгүй хэвээр байна. Гэсэн хэдий ч энэ од хоорондын солир нь өмнө нь харж байгаагүй шинэ ойлголтуудыг өгч, манай нарны аймгаас гаднах галактикийн үйл явцыг ойлгоход туслах нь тодорхой болж байна.
Эх сурвалж:
Our Best View Yet of Interstellar Comet 3I/ATLAS
The Gemini North telescope in Hawaii recently snapped a close-up of the comet that’s captured the world’s attention.
