Саяхан мэргэжилтнүүд 2024 оны арванхоёрдугаар сарын 27-нд илрүүлсэн 2024 YR4 солирыг тодорхойлж, 2032 оны арванхоёрдугаар сарын 22-нд Дэлхийтэй мөргөлдөх багахан магадлалтайг онцоллоо.
Энэхүү солир нь 40-100 метрийн хооронд хэлбэлзэх хэмжээтэй бөгөөд хэрэв мөргөлдвөл нэг бүс нутагт ноцтой хохирол учруулж болзошгүй.
Европын Сансрын Агентлагийн (ESA) Гаригийн хамгааллын албаны мэргэжилтэн доктор Ричард Моиссл үүнийг баталж, түүний баг 2025 оны нэгдүгээр сараас хойш солирын тойрог замыг нарийвчлан судалж байгаа гэдгийг дурджээ.
2024 YR4 солирын эрсдэлийн үнэлгээ
NASA-гийн санхүүжилттэй Чили дэх Солирын Дэлхийд мөргөлдөх сүүлийн анхааруулгын систем (ATLAS) нь автомат анхааруулгын систем ашиглан тус биет ойролцоогоор 1.2%-ийн мөргөлдөх магадлалтайг тогтоосон байна.
NASA-гийн Дэлхий орчмын биетүүдийг судлах төвийн тусдаа тооцоолол ч үүнийг баталж, одоогийн аюулын түвшинг тодорхойлоход тусалж байна.
Ажиглагчид энэ солирыг Ториногийн мөргөлдөх аюулын шатлалын 3-р түвшинд ангилсан бөгөөд энэ нь шинжлэх ухааны судлаачид болон олон нийтийн анхаарлыг татахуйц үзэгдэл гэдгийг илтгэнэ. Цаашдын ажиглалтын үр дүнд уг магадлал буурч болзошгүй.
Судлаачид мөн солирын Дэлхийгээс улам холдох замыг ажиглаж байгаа бөгөөд түүний эллипс хэлбэрийн тойрог зам нь (эксцентрик) нарийн замналыг нь тогтооход хүндрэлтэй болгож байна.
130 метрээс том биет Дэлхийд мөргөвөл орон нутгийн хэмжээнд сүйрэл дагуулж болзошгүй. Түүхэн баримтуудыг үзвэл ийм хэмжээний биетүүд хэдэн мянган жилд нэг удаа Дэлхийд ойртож байсан тохиолдол бий.
1%-иас дээш аюулын магадлал нь үндэсний болон олон улсын түвшинд арга хэмжээ авах үндэслэл болдог. Хэрэв 50 жилийн дотор мөргөх магадлалтай 50 метрээс том биет илэрвэл эрсдэл өндөрт тооцогддог.
2024 YR4 солирыг хянах ажиллагаа
Олон улсын Солирын Анхааруулгын Сүлжээ (IAWN) нь сансрын биетүүдийг ажиглаж, судлах чухал үүрэгтэй байгууллага юм. Тэд улс орнуудын хооронд мэдээлэл солилцож, бодлого боловсруулагчдад хэрхэн хариу арга хэмжээ авах талаар зөвлөгөө өгдөг.
Энэхүү дэлхийн сүлжээний нэг хэсэг болсон ESA солирын замналыг нарийвчлан тодорхойлохын тулд ажиглалтаа нэмэгдүүлж эхэлжээ. Тэд телескопын өгөгдлийг цуглуулж, эрсдэлийн загварт оруулан тооцоолж байна.
Ойрын саруудад нарийвчилсан ажиглалт хийхээр төлөвлөж байгаа бөгөөд Европын Өмнөдийн Одон Орон Судлалын Байгууллагын Чили дэх Маш Том Телескоп (VLT) үүнд нэгдэнэ. Энэ нь солир бүдгэрэхээс өмнө өндөр нарийвчлалтай дүрслэл авах боломжийг олгоно.
Солир бүдгэрч, дахин гарч ирэх магадлал
2024 YR4 солир хэдэн жилээр хэт бүдгэрч, ажиглах боломжгүй болох эрсдэлтэй. Хэрэв тэгвэл 2028 он хүртэл Дэлхийгээс дахин харагдахгүй байх магадлалтай.
Энэ хугацаанд ESA-ийн эрсдэлийн жагсаалтад үлдэж болзошгүй бөгөөд илүү тохиромжтой байрлалд орж ирэх үед шинжээчид нарийвчилсан ажиглалт хийх боломжтой болно.
Эргэлзээ бүрэн арилахгүй бөгөөд зөвхөн нэмэлт хэмжилтүүд аюулгүй гэдгийг баталгаажуулж чадна. Тиймээс тууштай ажиглалт, төлөвлөгөөтэй судалгаа хийх нь чухал юм.
Хэн энэ ажиглалтыг удирдаж байна вэ?
Дэлхийтэй мөргөлдөх өндөр магадлалтай сансрын биетүүдийг хянадаг хоёр гол байгууллага бий.
1. Олон улсын Солирын Анхааруулгын Сүлжээ (IAWN) – Дэлхий даяар илрүүлэлт хийж, анхааруулгын стратеги боловсруулдаг.
2. Сансрын Эрсдэлийг Удирдах Зөвлөх Бүлэг (SMPAG) – ESA-ийн тэргүүлдэг энэ байгууллага сансрын хөлөг ашиглан солирын замыг өөрчлөх боломжийг судалдаг.
Венад болох удахгүй болох уулзалтаар 2024 YR4-ийн талаарх одоогийн мэдээллийг хянана. Хэрэв мөргөлдөх магадлал 1%-иас өндөр хэвээр байвал SMPAG НҮБ-д зөвлөмж хүргүүлж, боломжит арга хэмжээний хувилбаруудыг боловсруулах юм.
Солирын ажиглалт нь төвөгтэй ажил
Солирын хэмжээ, замналыг тогтоохоос гадна, Дэлхийтэй харьцах өнцгийг нарийн судлах шаардлагатай байдаг. Учир нь өчүүхэн зөрүү ч урт хугацааны таамаглалыг өөрчилж болзошгүй.
Дэлхий Нарыг тойрон эргэхийн хэрээр солир холдож, бүдгэрч эхэлнэ. Тиймээс өндөр мэдрэмжтэй шинэ багаж хэрэгсэл зайлшгүй шаардлагатай.
Хамтын ажиллагааны ач холбогдол
ESA, NASA зэрэг агентлагууд мэргэжлийн болон сонирхогчдын оролцоог дэмждэг. Гэрийн телескоп ашиглан хэмжилт хийх нь чухал өгөгдөлд нэмэр болох боломжтой.
Өмнөх олон тохиолдолд нарийн судалгаа явуулсны дараа мөргөлдөх магадлал тэг болж буурсан байдаг. Илүү олон ажиглалт хийх тусам ташаа түгшүүрээс зайлсхийж чадна.
IAWN ажиглалтыг нэгтгэн, бүх оролцогчдод нэгэн ижил өгөгдөл хүргэх үүрэгтэй. Ингэснээр таамаглал нарийсаж, бодит шийдвэр гаргахад туслах болно.
Бага магадлал, их нөлөө
1.2%-ийн мөргөлдөх магадлал бага мэт санагдаж болох ч, аварга том сансрын биетийн хувьд үл тоомсорлож болохгүй үзүүлэлт юм.
Эрдэмтэд энэ магадлалыг тэг рүү дөхүүлэхийг зорьж байгаа ч түүнд хүртэл байнгын ажиглалт шаардлагатай.
Геологийн судалгаанаас үзэхэд солирын мөргөлдөөн нь Дэлхийн түүхэнд асар их нөлөө үзүүлсэн байдаг. Ийм томоохон хэмжээний мөргөлдөөн ховор ч тохиолдохгүй гэсэн баталгаа байхгүй.
2024 YR4 солирын судалгааны дараагийн алхмууд
Астрономичид илүү хүчирхэг телескоп ашиглан 2024 YR4-ийг ажиглахаар бэлтгэж байна. Зорилго нь тойрог замын нарийвчлалыг сайжруулж, олон нийтийн түгшүүрийг бууруулах юм.
SMPAG-ийн дараагийн уулзалтаар эрсдэлийн түвшин өөрчлөгдөөгүй бол дараагийн алхмуудыг тодорхойлох болно.
Шинэ өгөгдөл бүртэй зэрэгцэн итгэл нэмэгдэнэ. Илүү өргөн өнцгөөс харах тусам ирээдүйн төлөв илүү тодорхой болно.
earth.com
