Тархины ой санамжийн өөрчлөлт: Шинэ судалгаа
Хулгана дээр хийсэн шинэ судалгаагаар, орон зайн ой санамж нь тархины янз бүрийн мэдрэлийн эсүүдээр дамжин өөрчлөгдөж байгааг харууллаа. Өмнө нь нейробиологичид орон зайн ой санамжийг тодорхой “байршлын эсүүд” кодчилдог гэж үздэг байсан. Эдгээр эсүүд нь санах ойд чухал үүрэгтэй гиппокампус хэмээх хэсэгт байрладаг бөгөөд амьтан тодорхой орчинд орох үед идэвхждэг гэж үздэг байв.
Хойд Баруун Их Сургуулийн нейробиологийн профессор Даниел Домбекийн удирдсан судалгааны багийнхан 2013 онд “Nature Neuroscience” сэтгүүлд нийтлэгдсэн судалгаагаар энэ ойлголтыг өөрчилсөн. Судалгаагаар хулгануудын гиппокампусын эсүүдийн идэвхжил нь тогтмол бус байгааг илрүүлсэн бөгөөд энэ нь орон зайн ой санамж нь тогтмол бус, өөрчлөгддөг болохыг харуулсан юм.
Энэ үзэгдлийг “гиппокампусын төлөөллийн өөрчлөлт” гэж нэрлэсэн боловч зарим эрдэмтэд энэ өөрчлөлт нь орчны өөрчлөлтөөс үүдэлтэй байж магадгүй гэж үзсэн. Домбек болон түүний багийнхан энэ удаагийн судалгаагаар орчны нөлөөллийг хянахын тулд виртуал бодит байдал болон жижиг гүйлтийн зам ашигласан байна.
Судалгааны явцад хулгануудыг гүйлтийн зам дээр байрлуулж, дэлгэцээр хүрээлүүлсэн бөгөөд энэ нь виртуал лабиринтэд орж буй мэт мэдрэмж төрүүлсэн. Багийнхан хулгануудын хурд, үнэр, дуу чимээг тогтмол байлгаж, туршилтын орчныг хянаж байв. Судалгааны үр дүнд зөвхөн 5-10% эсүүд л тогтмол идэвхжиж байгааг илрүүлсэн бөгөөд эдгээр эсүүд нь бусад эсүүдээс илүү идэвхтэй байжээ.
Домбекийн үзэж байгаагаар, энэ өөрчлөлт нь тархины ой санамжийг цаг хугацааны явцад ялгах механизм байж болох юм. Энэ нь биднийг нэг газарт олон удаа очсон ч тус бүрийг нь ялгаж санах боломжийг олгодог байна. Судалгааны үр дүн нь хулгана дээр хийгдсэн ч, хүний тархинд ч мөн адил үйл явц явагдаж байж магадгүй гэж Домбек үзэж байна.
Энэ судалгаа нь ой санамжийг сайжруулах боломжийг судлахад чухал ач холбогдолтой бөгөөд цаашид илүү их судалгаа шаардлагатай гэж Домбек онцолжээ.
Эх сурвалж:
Memories aren’t static in the brain – they ‘drift’ over time
A new mouse study of spatial memory suggests that the brain’s representation of places “drifts” over time.
