Японы шинэ үеийн H3 пуужин Ням гарагт долоо дахь удаагаа хөөрсөн ч хоёрдугаар шатны хөдөлгүүрийн гэмтэлээс болж навигацын хиймэл дагуулыг геостационар тойрог замд (Дэлхийтэй нэг хурдаар эргэдэг өндөр тойрог зам) оруулж чадсангүй. Japan Aerospace Exploration Agency (JAXA) мэдээлснээр, хөөрснөөс удалгүй хоёрдугаар шатны хөдөлгүүрт “гажиг” илэрч, түлшний шаталт төлөвлөснөөс эрт зогссон байна. Энэ удаад Michibiki 5 буюу QSZ-5 хиймэл дагуулыг Японы бүс нутгийн навигацын системд нэмэхээр тээвэрлэж явжээ. JAXA ерөнхийлөгч Хироши Ямакавагийн ахалсан тусгай ажлын хэсэг байгуулж, шалтгааныг тодруулахаар судалгааг эхлүүлсэн байна.
Энэ доголдол нь Японы сансрын хөтөлбөрт томоохон цохилт болж, ирэх жилүүдэд төлөвлөсөн хэд хэдэн H3 хөөргөлтийн хуваарьт тодорхойгүй байдал үүсгэж байна. H3 пуужин 2023 оны анхны нислэгээрээ мөн л хоёрдугаар шаттай холбоотой асуудлаас болж бүтэлгүйтэж байсан түүхтэй. Тухайн үед хоёрдугаар шат асахгүй саатсанаар хөөргөлтөөс 15 минутын дараа пуужинг өөрөө устгах команд өгөхөөс өөр аргагүйд хүрсэн юм. Гэсэн ч түүнээс хойш H3 нийт таван амжилттай нислэг хийж, итгэлийг нь хэсэгчлэн сэргээж байсан билээ.
Пуужин Ням гарагт АНУ-ын зүүн цагийн бүсээр 20:51-д Танэгашима сансрын төвөөс хөөрсөн. Гэвч хоёрдугаар шатны хөдөлгүүрийн шаталт төлөвлөсөн цагтаа бүрэн эхлээгүйгээс болж автоматаар төлөвлөгдөөгүй унтралт болж, QSZ-5 зорилтот тойрог замдаа хүрээгүй, улмаар “алдагдсан” гэж мэдээлэгдэв. JAXA-ийн хэвлэлийн хурлын үеэр хэлснээр, телеметрийн өгөгдөлд эхний шатны хөдөлгүүр ажиллаж байх хугацаанд хоёрдугаар шатны устөрөгчийн савны даралт буурч эхэлсэн нь ажиглагдсан байна. Үүний нөлөөгөөр эхний шатны хөдөлгүүрийн унтралт 27 секундээр хойшилж, хоёрдугаар шатны асалтыг 15 секундээр саатуулсан бөгөөд хиймэл дагуул салсан эсэхийг одоогоор бүрэн тогтоогоогүй байгаа аж.
QSZ-5-ыг анх 2025 оны 12-р сарын 17-нд хөөргөхөөр төлөвлөж байсан ч хөргөлтийн ус шахах төхөөрөмжид тодорхойгүй шинжтэй саатал илэрснээр хэд хоногоор хойшлуулсан. 63 метр өндөр (207 фут) H3 нь H-2A-г залгамжилсан, 11 жилийн хөгжүүлэлтийн үр дүн бөгөөд Япон 2025 оны 6-р сард H-2A-г тэтгэвэрт гаргаад байна. Цаашид H3 дээр 2026 онд дахин нэг QSZ хиймэл дагуул, мөн Японы HTV-X ачааны хөлөг хөөргөхөөр төлөвлөсөн. Үүнээс гадна Ангарагийн хоёр дагуулыг судлах Martian Moons eXploration (MMX) төслийг 2026 оны сүүлээр H3-аар хөөргөх хуваарьтай байгаа ч шинэ доголдлын дараах шалгалт, дүгнэлтээс олон зүйл шалтгаалах төлөвтэй.
H3-ийн анхны бүтэлгүйтэлд хоёрдугаар шат асахгүй болсон цахилгааны доголдол голлон нөлөөлж, ойролцоогоор 200 сая ам.долларын үнэлгээтэй ALOS-3 Дэлхийн ажиглалтын хиймэл дагуулыг алдахад хүргэсэн. Тиймээс энэ удаагийн асуудал дахин хоёрдугаар шаттай холбогдож буй нь мэргэжилтнүүдийн анхаарлыг татаж, найдвартай ажиллагааны шалгуур дахиад сөхөгдөж байна. JAXA жилд дор хаяж хоёр удаа H3 хөөргөх зорилготой ч мөрдөн шалгах ажиллагааны үр дүн, засвар сайжруулалтын хугацаанаас хамааран 2026 оны хөтөлбөрүүд “түр хүлээлт”-д орох эрсдэлтэй. Шалтгааныг тодруулж, системийн сул талыг засах хүртэл дараагийн хөөргөлтүүдийн хугацаа, дараалал өөрчлөгдөх магадлал өндөр байна.
Товч дүгнэлт: H3 пуужингийн долоо дахь нислэгээр хоёрдугаар шатны хөдөлгүүр доголдож, Michibiki 5 (QSZ-5) хиймэл дагуул геостационар тойрог замд хүрэлгүй алдагдсан гэж мэдээлэгдлээ. JAXA асуудлын шалтгааныг тогтоох тусгай баг ажиллуулж эхэлсэн бөгөөд өмнө нь мөн хоёрдугаар шаттай холбоотой саатал гарч байсан тул 2026 он хүртэлх хөөргөлтийн төлөвлөгөөнд тодорхойгүй байдал үүсээд байна.
