Эрдэмтэд Хойд Гринландын зэлүүд бүс нутагт эдгээр эртний махчдын чулуужсан үлдэгдлийг илрүүлснээр, дэлхийн усан ертөнцийг 500 гаруй сая жилийн тэртээд ноёрхож байсан “аймшгийн араатан” хэмээх удамшлыг нээж байна. Шинжлэх ухаанд тэднийг Timorabia гэж нэрлэжээ.
Эдгээр аварга өтнүүд 30 см хүртэл ургадаг байсан бөгөөд эртний Кембрийн үеийн хамгийн том биетнүүдийн тоонд ордог. Биеэрээ дагуулсан сэрвээ, урт сахал мэт мэдрэгч, хүчирхэг эрүүтэй толгой нь тэднийг төгс “ангийн машин” болгожээ. Бристолын их сургуулийн доктор Якоб Винтерийн тайлбарласнаар, тэд тухайн үеийн экосистемд орчин цагийн акул, далайн хавны үүргийг гүйцэтгэж, хоол тэжээлийн сүлжээний оргилд заларч байсан аж.
Хамгийн сонирхолтой нь, судлаачид эдгээр араатны хадгалагдсан ходоодонд Isoxies гэх хуягласан усан артроподуудын үлдэгдлийг олсон байна. Хоёр чиглэл рүү чиглэсэн хамгаалалтын өргөстэй байсан ч эдгээр амьтад аймшгийн араатнуудын энгийн хоол болсоор байжээ.
Гэсэн ч тэдний ноёрхол урт удаан үргэлжлээгүй. Тиморабестийн алслагдсан төрөл болох суман өтнүүд чулуужсан бүртгэлд 538 сая жилийн өмнө гарч ирсэн бөгөөд анхны артроподуудаас ч өмнө ажиглагджээ. Эдгээр махчин өтнүүд ойролцоогоор 10–15 сая жилийн турш далайг захирсан ч, эцэстээ илүү том, илүү амжилттай бүлгүүдэд байр сууриа алдсан байна.
Энэхүү нээлтийн талаарх судалгаа Science Advances сэтгүүлд нийтлэгдсэн бөгөөд үлэмж сайн хадгалагдсан олдворуудын ачаар эрдэмтэд эдгээр махчдын хоол боловсруулах систем, булчингийн бүтэц, мэдрэлийн тогтолцоог хүртэл судалж чаджээ.
Эрдэмтдийн үзэж буйгаар энэ нь эртний далайн экосистемийн талаарх ойлголтыг эрс өөрчилж, бидний төсөөлж байснаас хавьгүй нарийн төвөгтэй хоол тэжээлийн сүлжээ тэр үеэс эхлэн бүрэлдсэн болохыг харуулж байна.
