🐶 Нохойны зан төлөвт нөлөөлөх эхний зургаан сар
Нохойны амьдралын эхний зургаан сар бол түүний зан төлөвийг хамгийн хүчтэй тодорхойлдог үе юм. 4,497 гэрийн тэжээвэр нохойг хамруулсан шинэ судалгаагаар гөлөг байхдаа стрессийн туршлага хуримтлуулсан нохой илүү түрэмгий, аймхай, зан төлөвийн асуудалтай болох хандлагатайг тогтоожээ.
Эдгээр нөлөө нь хүйс, нас, үүлдэр, үржүүлгийн байдал зэргээс үл хамааран илэрдэг бөгөөд хамгийн чухал хүчин зүйл нь цаг хугацаа байв.
⏳ Эхний зургаан сар – Хувь хүний төлөвшлийн үндэс
Судалгаагаар эхний зургаан сард тохиолдсон туршлагууд нь нохойны зан төлөвтэй хамгийн хүчтэй холбоотой байжээ. Энэ нь гөлөгний тархи, мэдрэлийн систем хөгжиж буй хамгийн эмзэг үе бөгөөд биологи ба туршлага хамтран нохойны ирээдүйн хандлагыг бүрдүүлдэг болохыг харуулж байна.
📊 Судалгааны аргын тухай
Судалгааг Харвардын Их сургуулийн Хүний хувьслын биологийн тэнхимийн эрдэмтэн Жулиа Эспиноса удирдаж, АНУ-ын хэд хэдэн мужийн хамтрагчидтай хамтран гүйцэтгэсэн.
Тэд C-BARQ (Canine Behavioral Assessment & Research Questionnaire) аргаар нохойны айдас, түрэмгийллийн хэмжээг үнэлж, өндөр оноо авсан нь илүү их айдас, хамгаалалтын хариу үйлдэл үзүүлдэг болохыг илрүүлжээ.
⚠️ Гөлөгний стресс ба сөрөг нөлөө
Судалгаанд оролцогчдын гуравны нэг нь бага насандаа ямар нэгэн сөрөг үйл явдал туулсан байдаг. Үүнд:
- Бие махбодийн хүчирхийлэл
- Удаан хугацаагаар уях
- Гэмтэл авах
- Хаягдах, хоргодох байранд амьдрах
зэрэг багтжээ.
Эдгээр туршлага нь зургаан сараас өмнө тохиолдсон үед илүү аймхай, түрэмгий зан төлөвийг үүсгэдэг байв.
🧬 Үүлдэр ба удамшлын нөлөө
Үүлдэр хоорондын зан төлөвийн ялгаа нь удамшлын шинж чанартай бөгөөд ижил стрессийн нөхцөлд өөр үүлдэрүүдийн хариу үйлдэл өөр байж болохыг харуулсан.
Эспиноса хэлэхдээ:
“Нийгмийн сэтгэл хөдлөлийн зан төлөв нь ген ба орчны харилцан үйлчлэлээр тодорхойлогддог.”
Тиймээс зарим үүлдрийн нохой тодорхой стрессийн хүчин зүйлд илүү мэдрэмтгий байдаг.
🐾 Урьдчилан сэргийлэлт ба эерэг сургалт
АНУ-д нохой хазсанаас үүдэлтэй нас баралт жилд дунджаар 43 тохиолддог гэж CDC мэдээлсэн байдаг.
Гэр бүлүүд энэ эрсдэлийг дараах аргаар бууруулах боломжтой:
- Эрт үеийн нийгэмшил ба сургалт
- Зөв урамшуулал, тэвчээртэй хандлага
- Гэр бүлийн орчинд тохирсон үүлдэр сонгох
Гөлөгнүүд энэ үед хүмүүс болон бусад амьтдын дохио, харилцааг сурч авдаг тул сайн нийгэмшүүлэлт хамгийн чухал юм.
🧘 Эерэг арчилгаа ба тайван орчин
Гөлөгтэй богино, тайван, сайтар төлөвлөсөн уулзалтууд нь айдас багатай, итгэлцэлтэй зан төлөвийг хөгжүүлдэг.
Мөн хоргодох байрууд сөрөг үйл явдалд өртсөн нохойнд дэмжлэг, сургалтын бүтэцтэй хөтөлбөр хэрэгжүүлж болохыг судалгаанд дурджээ.
Үржүүлэгчид ч мөн адил эхийн арчилгаа, эртний харьцах дадлыг чухалчлах ёстой.
🔍 Ирээдүйн судалгаа
Судалгаа нь нохойны эзний мэдээлэлд тулгуурласан тул зарим хязгаар байж болох ч үр дүн нь бодит амьдралд чухал ач холбогдолтой юм.
Ирээдүйд илүү өргөн хүрээний болон урт хугацааны судалгаагаар:
- Аль стрессийн хүчин зүйл үүлдэр тус бүрт илүү хүчтэй нөлөөлдөг,
- Сургалт, орчны өөрчлөлт хэрхэн зан төлөвийг засч болохыг
тодорхойлох боломжтой гэж үзэж байна.
📘 Энэхүү судалгаа Scientific Reports сэтгүүлд нийтлэгдсэн.
Эх сурвалж: www.earth.com
