АНУ-ын Засгийн газар Кеннеди, Кингийн аллагатай холбоотой нууц баримтуудыг ил болгожээ
🕵️ Судлаачдад олон жилийн ажил даалгав
2025 оны 3-р сарын 18-нд АНУ-ын засгийн газар Жон Ф. Кеннеди, түүний дүү Роберт Кеннеди, Мартин Лютер Кинг нарын аллагатай холбоотой бүх холбооны баримтыг олон нийтэд ил болгож эхэллээ. Энэ алхам нь Дональд Трампын амлалтаар хийгдсэн бөгөөд тэрээр “ард иргэд олон арван жил энэ мөчийг хүлээсэн” хэмээн мэдэгдсэн юм.
Гэвч уг нээлт шинэ нууц задлах уу, эсвэл бүрхэг байдлыг улам гүнзгийрүүлэх үү гэдэг асуултыг дагуулж байна. Түүх судлаачдын хувьд бол баримтуудын тоо асар их, агуулга нь төвөгтэй, зарим нь бүр эмх цэгцгүй байгаа нь амаргүй сорил болж байна.
📁 Ил болсон баримтуудын агуулга
PDF хэлбэрээр онлайн байршуулсан баримтуудын дийлэнх нь 1964 оны Уоррен комиссын дүгнэлтийг баталсан хэвээр байна. Тодруулбал, Ли Харви Освальд ганцаараа Ерөнхийлөгч Кеннедиг хөнөөсөн гэж үздэг. Харин 1976-1979 оны Төлөөлөгчдийн танхимын хорооны мөрдөн байцаалтаар мафийн бүлэглэлүүдийн оролцоог үгүйсгээгүй ч, тодорхой нотолгоо дутмаг байсны улмаас хуйвалдаан байсан эсэх нь тодорхойгүй хэвээр үлдсэн.
🕵️♂️ Архивын саад бэрхшээлүүд
Судлаачдын хамгийн том саад бол – мэдээллийн хэмжээ болон нэрсээр ангилагдсан бүтэц. Хэрэв та “Ли Харви Освальд”-оос өөр хүнийг сэжиглэж байгаа бол, тэдний нэрсийг мэдэхгүйгээр хайлт хийх бараг боломжгүй юм. Түүнчлэн, өмнө нь засварлагдсан баримтуудыг бүрэн ил болгосон нь нэр, нийгмийн даатгалын дугаар зэрэг хувийн мэдээллүүдийг нээлттэй болгож, хууль эрх зүйн эрсдэлийг ч бий болгосон байна.
📄 Тодорхой баримтын маргаан – Файл 00398011
“00398011” хэмээх шошготой Мартин Лютер Кингийн тухай баримт нь бүрэн бус, хоёр өөр дугаартай бүртгэгдсэн, орчуулгын эх сурвалж нь тодорхойгүй гэх зэрэг маргаантай асуудлуудыг дагуулж байна. Баримт нь КГБ-аас зохион байгуулсан гүйцэтгэх ажиллагаа, Жон Ф. Кеннедигийн аллагыг хуйвалдаан байсан гэж итгүүлэх оролдлогыг илчилж байгаа юм. Тухайлбал, Уоррен комиссын шүүмжлэгч Марк Лэйн, Зөвлөлтийн сэтгүүлч Генрих Боровик нарыг дурдаж, Лэйнийг мөнгөөр дэмжсэн гэх мэдээлэл багтжээ.
🎭 Анхаарал сарниулах уу, үнэнийг илчлэх үү?
Трамп 2017 онд агентлагуудын зөвлөмжийг даган зарим баримтыг нээлтгүй хэвээр үлдээсэн бол, 2025 онд илүү өргөн хүрээтэй, Роберт Кеннеди болон Мартин Лютер Кингийн аллагын баримтуудыг ч хамруулан нэг дор нээсэн нь анхаарал татаж байна. Зарим ажиглагчид үүнийг үнэхээр ил тод байдал гэж үзэж байгаа бол, зарим нь бусад асуудлаас анхаарал сарниулах оролдлого байж магадгүй гэж хардаж байна.
✍️ Тайлбар
Эдгээр баримтуудыг судлах нь түүхийн тухай шинэ ойлголт өгөх магадлалтай ч, мөн хуурамч мэдээлэл, улс төрийн манипуляцитай тулах эрсдэлтэй. Ямар ч тохиолдолд, түүхийн нууцыг илчлэх алхам хийгдсэн нь чухал бөгөөд үүнийг зөвхөн үнэн хэмээн хүлээн зөвшөөрөхөөсөө өмнө гүнзгий шинжлэх нь зохистой юм.
📚 Питер Линг, Ноттингемийн Их Сургуулийн Америк судлалын хүндэт профессор
🔗 Эх сурвалж: History Today
