Шинэ генетикийн судалгаагаар 1,500 жилийн өмнө эртний Анди гаралтай оршуулгын ёслолын үеэр боомилогдсон хоёр өсвөр насны хүүхэд нас бараад оршуулсан насанд хүрэгчидтэй ойрын төрөл байсныг тогтоожээ. Гэвч хачирхалтай нь, өсвөр насны хүүг аавынхаа нас барсны дараа, харин өсвөр насны охиныг нагац эгчийнх нь нас барсны дараа тахил болгон золиосолсон нь археологчдын урьд өмнө нь харж байгаагүй зан үйл байв.
Эдгээр хүмүүс нь МЭ 300-950 оны хооронд Перугийн хойд эргээр хөгжиж цэцэглэсэн Моче соёлынх байжээ. Моче соёл нь бурхадыг хүндэтгэх зорилгоор хүний тахил өргөдөг байсан талаар дүрслэл, археологийн олдвороор нотлогдсон олон баримт байдаг боловч өндөр статустай хүмүүсийг оршуулах ёслолд тахил өргөдөг байсан тухай мэдээлэл хомс байдаг.
“Моче соёлын хүний тахилын талаар мэддэг ихэнх зүйл олон нийтийн өмнө явагддаг, аймшигт хэлбэрийн зан үйлүүдтэй холбоотой байдаг” гэж уг судалгааны хамтран зохиогч, Калифорнийн их сургуулийн (Санта-Круз) археогенетикч Ларс Ферен-Шмитц “Live Science”-д өгсөн цахим захиандаа дурджээ. “Бидний ажигласантай адил ойрын төрөл эсвэл өсвөр насныхны тахилын талаар өмнө нь ямар ч нотолгоо гараагүй. Археологийн судалгаанд ч ийм төрлийн ажиглалт өмнө нь тайлагдаж байгаагүй” гэжээ.
Хүний тахилын золиосуудыг пирамид хэлбэрийн будсан байгууламж болох Хуака Као Виехогийн доорх бунханд оршуулсан байжээ
2005 онд Перуд нээгдсэн энэ бунханд сайн хадгалагдсан өндөр статустай эмэгтэй “Сеньора де Као” (Каогийн хатагтай) хэмээн нэрлэгдсэн шарил болон нийт зургаан хүний үлдэгдэл байсан. Тэдний дунд гурван эрэгтэй, мөн ургамлын ширхгээр хийсэн олсоор боомилогдсон хоёр өсвөр насны хүүхдийн шарил байсан аж.
Мэргэжилтнүүд урьд нь Моче соёлын элит булшны бүлгүүдийг хоорондоо төрөл садан хүмүүсээс бүрддэг хэмээн үздэг байсан ч 12-р сарын 23-нд PNAS сэтгүүлд нийтлэгдсэн шинэ судалгаа анх удаа үүнийг генетикийн шинжилгээгээр баталжээ. Судлаачид бунхан дахь зургаан хүний хамаарлыг тодорхойлохоор генетикийн шинжилгээ хийсэн байна.
Судлаачид эхлээд ясыг радионүүрстөрөгчийн шинжилгээгээр он цагийг нь тогтоож, таван хүний шарил нэгэн зэрэг оршуулагдсан болохыг олж тогтоосон байна. Дараа нь бунханд байсан бүх хүний геномын дарааллыг тодорхойлж, биологийн удамшлын холбоог илрүүлэн удам төрлийн мод үүсгэсэн байна. Геномын шинжилгээгээр Сеньора де Као тахилын охинтой холбоотой болохыг, тэд нагац эгч, зээ охины холбоотой байсныг илрүүлжээ.
Сеньора де Каогийн ах дүү нар болон тахилын золиосуудын хооронд урьд өмнө байгаагүй холбоо илэрчээ
Судалгаагаар бунханд олдсон хоёр эрэгтэй нь Сеньора де Каогийн ах нар байж магадгүй бөгөөд нэг нь тахил болгон золиослогдсон охины эцэг байсан байх магадлалтай гэж тогтоосон байна. Харин гурав дахь эрэгтэй нь радионүүрстөрөгчийн шинжилгээгээр хэдэн арван жилийн өмнө нас барсан болох нь тогтоогдсон бөгөөд тэдний эцэг эсвэл өвөө байж магадгүй.
Гэр бүлийн бунханд хамааралтай хүмүүсийг оршуулах нь ердийн үзэгдэл боловч Сеньора де Каогийн нэг ах, түүний тахилын золиос хүүгийн хоорондын харилцаа урьд өмнө илрээгүй онцгой тохиолдол байв. Судлаачид хүүг өөрийн төрсөн эцэгт тахил болгон золиосолсон болохыг тогтоожээ.
“Моче соёлын өндөр статустай бусад булшны хувьд ч боомилоход суурилсан тахилын ёслол байсан байж болохыг таамаглаж байсан” гэж Ферен-Шмитц дурджээ. “Энэ нь илүү хувийн, нэр хүндтэй хүмүүсийн хувьд зохион байгуулдаг ёслолын хэлбэр байсан байх магадлалтай.”
Судалгааны баг ирээдүйд яагаад хамаатан саднаа тахил болгон золиосолдгийг судлахыг зорьж байна. Мөн бусад өндөр статустай бунхнуудыг судалж, гэр бүлийн тахилын ёслол Моче соёлын элитүүдийн дунд түгээмэл байсан эсэхийг тогтоохоор төлөвлөж байгаа аж.
“Хамгийн гол нь тахилын ёслол, оршуулгыг зохион байгуулсан хүмүүс болон тахилд золиослогдсон хүмүүс ижил хүмүүс биш байсан гэдгийг санах хэрэгтэй” гэж судалгааны хамтран зохиогч, Харвардын их сургуулийн Пибодигийн археологи, угсаатны зүйн музейн антропологийн куратор Жеффри Куилтер “Live Science”-д өгсөн цахим захиандаа онцолжээ. “Мөн энэ нь тухайн үеийн ордны заль мэх, хуйвалдааны улмаас үүссэн байж болохыг үгүйсгэхгүй” гэжээ.
livescience.com
