Гадаад ертөнцөд амьдрал хайх шинэ санаачилга: Уснаас өөр шингэнүүд
Гадаад ертөнцөд амьдрал хайхдаа бид ихэвчлэн Дэлхий дээрх амьдралыг тэтгэдэг нөхцөлүүдийг хайдаг. Гэвч харь гаригийн амьдрал бидний мэддэг амьдралын нөхцөлөөс өөр байж болох уу? Массачусетсийн Технологийн Институтын (MIT) шинэ судалгаа энэ асуултыг усны талаар авч үзэж байна. Ус бол гадаад ертөнцөд амьдрал хайхад хамгийн чухал хүчин зүйлүүдийн нэг гэж үздэг.
MIT-ийн сонирхолтой шинэ судалгаа гадаад ертөнцөд амьдрах боломжтой нөхцөлд зөвхөн ус биш, харин шингэнүүд чухал болохыг дэвшүүлж байна. Тус судалгаа ион шингэнүүдэд төвлөрч байгаа бөгөөд эдгээр нь чулуурхаг гариг болон сарны гадаргуу дээр үүсэж болох бодисууд гэж үздэг. Ион шингэнүүд нь өндөр температур болон бага даралтад тэсвэртэй бөгөөд биомолекулд ээлтэй тогтвортой шингэн төлөвт байж чаддаг.
Энэхүү санал 2023 оны 8-р сарын 11-нд “Proceedings of the National Academy of Sciences” сэтгүүлд нийтлэгдсэн бөгөөд батлагдвал одоогийн мэдэгдэж буй экзопланетуудын “амьдрах бүс”-ийн ойлголтыг өргөжүүлэх боломжтой. Одоогийн байдлаар амьдрах бүсийг гаригийн системд шингэн ус гадаргуу дээр тогтвортой байж болох бүс гэж тодорхойлдог. Бидний мэддэг бүх амьдрал усанд тулгуурладаг тул бид усанд хэтэрхий их ач холбогдол өгдөг.
Судалгааны тэргүүлэх зохиогч, MIT-ийн судлаач Рачана Агравал “Бид амьдралд ус хэрэгтэй гэж үздэг, учир нь Дэлхийн амьдралд ус шаардлагатай. Гэхдээ ерөнхий тодорхойлолтоор авч үзвэл, амьдралын бодисын солилцоо явагдах шингэн хэрэгтэй” гэж хэлсэн байна.
Эхэндээ судлаачид Сугар гаригийн хортой, хийн агаар мандлыг судалж, ийм нөхцөлд харь гаригийн амьдрал оршин тогтнож чадах эсэхийг судалж байжээ. Сугар гариг нь хүхрийн хүчилтэй үүлээр бүрхэгдсэн байдаг бөгөөд энэ нь Дэлхий дээрх галт уулын үйл ажиллагааны нийтлэг бүтээгдэхүүн юм. Судлаачид хүхрийн хүчлээс органик нэгдлүүдийг гаргаж авах янз бүрийн аргуудыг туршиж байхдаа “үргэлж нэгэн зөрүүд шингэн давхарга үлддэг” болохыг анзаарчээ.
Агравал “Эндээс бид энэ нь юу гэсэн үг болох талаар төсөөлөл хийсэн. Хүхрийн хүчил нь Дэлхий дээр галт уулснаас үүсдэг бөгөөд органик нэгдлүүд нь астероид болон бусад гаригийн биетүүд дээр олдсон. Тиймээс ион шингэнүүд экзопланетууд дээр байгалийн жамаар үүсэж, оршин тогтнож чадах эсэхийг бодож үзсэн” гэжээ.
Судалгааны баг ион шингэнүүд хэрхэн байгалийн жамаар үүсэж болохыг судалжээ. Дэлхий дээрх ион шингэнүүд нь ихэвчлэн аж үйлдвэрийн зориулалтаар нийлэгжүүлэгддэг бол байгалийн цорын ганц жишээ нь хоёр тодорхой төрлийн шоргоолжны хорны холимог юм. Тэд азот агуулсан янз бүрийн органик нэгдлүүдийг базальт чулуу дээр хүхрийн хүчлээр хольж туршжээ. Энэ урвал нь Сугар болон бусад чулуурхаг гаригийн цаг ууртай төстэй халуун, бага даралтын нөхцөлд явагдсан. Тэд ион шингэн 180°C хүртэл температурт болон маш бага даралтад үүсэж байгааг олж мэдсэн байна.
Судалгааны хамтран зохиогч, MIT-ийн астрофизикч Сара Сигер “Ион шингэнүүд маш олон янзын нөхцөлд үүсэж байгаад бид гайхсан” гэжээ. Тэрээр ион шингэнүүдийн уснаас илүү гайхалтай тогтвортой байдлыг харуулсан үр дүнг тайлбарласан байна. Хэрэв ион шингэний “халаасууд” гаригийн гадаргуу дээр мянган жилээр үлдэж чадвал, тэдгээр нь ион шингэн дээр суурилсан энгийн амьдралын “жижигхэн баянбүрд” болох боломжтой гэжээ.
Сигер “Бид судалгааны шинэ боломжуудын Пандорагийн хайрцгийг нээсэн” гэж нэмж хэлсэн байна. Гадаад ертөнцөд амьдрал хайхдаа Дэлхий болон Дэлхий дээрх амьдралыг эхлэл цэг болгон авч үзэх нь зүйтэй. Гэхдээ эдгээр үндсэн таамаглалуудыг зөрчих боломжтой зүйлийг авч үзэх үед хамгийн сонирхолтой, шинэлэг санаачилгууд амьдралд ордог.
Эх сурвалж:
How Alien Life Could Exist Without Water
Alien life could exist on hot, rocky planets, sustained not by water but by a type of salty fluid, new research suggests.
