Ромын ойролцоо эртний зааны ясыг илрүүлжээ
Археологичид Ромын захад дундад плейстоцений үеийн зааны ясыг илрүүлжээ. Энд жижиг чулуун хагархайгаар ихэнх зүсэлтийг хийж, зааны ясыг хүнд даацын багаж болгон ашиглаж байсан байна. Судалгаагаар энэ үйл явдал 404,000 жилийн өмнө болсон гэж үзэж байна.
Плейстоцен нь 11,700 жилийн өмнө дууссан урт мөстлөгийн үе юм. Энэ олдвор нь тухайн үеийн дулаан үеийн нэгэн хэсгийг харуулж, нэгэн шулуун соёотой зааныг боловсруулах богино хугацааны үйл явдлыг баримтжуулжээ. Судалгааг Сапиенза их сургуулийн Бениамино Мекоззи удирдсан бөгөөд түүний баг нэгэн зааны яс болон чулуун багажуудыг газрын зурагт тэмдэглэжээ.
Тэд нэг зааны 300 гаруй яс, 500 гаруй чулуун эдлэл олсон бөгөөд олон зүсэх багаж нь 3 см-ээс бага хэмжээтэй байжээ. Зарим зааны ясыг томруулж багаж болгон ашигласан бөгөөд нэгэн гар сүх гол ясны төвлөрлөөс 15 метрийн зайд олджээ.
Энэ үйл явдал далайн изотопын үе шат 11 буюу MIS 11-д хамаарах бөгөөд энэ нь олон бүс нутагт хур тунадас, ургамлын өөрчлөлт авчирсан дулаан үе юм. Дулаан нөхцөл байдал, тогтвортой усны эх үүсвэр нь том амьтдыг илүү таамаглах боломжтой болгосон байна.
Газар дээрх галт уулын үнс, чулуулаг нь тухайн үеийн галт уулын дэлбэрэлттэй холбоотой бөгөөд зааны шүдний паалангийн изотоп нь чийглэг, ой модтой орчныг илтгэж байна. Судлаачид энэ үеийг MIS 11 гэж нэрлэдэг бөгөөд төв Италид энэ нь хуурай тал хээрийн оронд ой модтой голын эрэг орчмын орчинтой тохирч байжээ.
Судалгаагаар жижиг хагархай нь мах, өөх зүсэхэд үр дүнтэй болохыг харуулсан бөгөөд ялангуяа нарийн зүсэлт хийх үед илүү тохиромжтой байсан байна. Касал Лумбросо дахь багажны иж бүрдэл нь ихэвчлэн орон нутгийн хайрга чулуунаас бүтсэн сонгодог чулуун иж бүрдэл юм.
Эртний хүмүүс жижиг цөмийг хагалаад, хайргыг чулуун суурин дээр тавьж, дээрээс нь цохиж нимгэн, хурц хагархай гаргаж авдаг байжээ. Зааны араг ясны эргэн тойронд зузаан, зөөлөн эд байдаг тул ясны гадаргууг үргэлж ирээр хүрдэггүй. Зүсэх тэмдэг бага байх нь зүсэлт хийгээгүй гэсэн үг биш бөгөөд багажны зүсэлт жижиг, зааны зөөлөн эд зузаан үед тийм байдаг байна.
Касал Лумбросо дахь олдворууд нь зааны ясыг хүнд даацын ажилд ашиглах боломжтойг харуулж байна. Кастел ди Гуидо орчмын системчилсэн нотолгоо нь зааны мөчний хэсгүүдээс стандартжуулсан багаж хийж, тэдгээрийг үйлдвэрлэх тодорхой ажлын урсгалыг харуулжээ.
Ла Полледрара ди Чеканиббио дахь зүсэх тэмдэг, хугарсан урт яс, дахин ашигласан зааны хэсгүүд нь ясыг боловсруулах, ясны багаж хийхтэй холбоотойг баталж байна. Касал Лумбросо нь шинэ хугарсан ирмэгтэй, үзүүртээ элэгдэлтэй 16 зааны ясыг нэмж оруулжээ. Нэг хавирганы хэсэг нь 76 см урттай бөгөөд энэ нь тухайн түвшинд олдсон ихэнх чулуун хэсгүүдээс хамаагүй том юм.
Археологичид нарийн зураглал, микроскопоор шинжилгээ хийх, тунамал химийн судалгаагаар үйл явдлын дарааллыг сэргээжээ. Баг нь тафономи буюу амьд биетүүд хэрхэн задрах, чулуужих процессыг судалдаг археологийн аргачлалыг ашиглан хүний үйл ажиллагааг байгалийн хүчин зүйлээс ялгажээ.
Үнсний геохими нь давхаргуудыг мэдэгдэж буй дэлбэрэлтүүдтэй холбож, тухайн газрын насыг нарийн тогтоожээ. Изотопын шинжилгээ нь зааны шүдний ургалтын хоёр жилийн хугацаанд ус, ургамлын улирлын хэлбэлзлийг илтгэж байна.
Ирмэг дээрх элэгдэл нь зөөлөн материал хусах, зүсэхэд ашиглагдаж байсныг харуулжээ. Энэ нь эхлээд зөөлөн эдийг боловсруулж, дараа нь яс хугалж, чөмөг гаргах, багаж хийх үйл явцыг харуулдаг.
Энэ газар нь эртний хүмүүсийн амьдрал, аж ахуйг бодитоор харуулж байгаа бөгөөд тухайн үеийн хүмүүс байгаль, амьтантайгаа уялдан зохион байгуулалттайгаар амьдарч байсныг нотолж байна.
“Эдгээр үйл явдлыг сэргээн босгох нь эртний, алга болсон нөхцөл байдлыг амьдруулж, хүн, амьтан, экосистемийн харилцан үйлчлэлийг өнөөдөр ч сонирхолтой байдлаар илтгэж байна” гэж судалгааны удирдагч Бениамино Мекоззи хэлжээ.
Судалгаа нь PLOS One сэтгүүлд нийтлэгдсэн байна.
Эх сурвалж: Earth.com
