Газар дор нуугдсан аварга сүлжээ
Парисын гудамж доор асар том шохойн чулууны уурхай оршдог. Анх Ромын эзэнт гүрний үед олборлож эхэлсэн энэ уурхай олон зууны туршид тэлсээр, эцэстээ дэлхийн хамгийн том ясны агуулах болж хувирчээ. 6 сая гаруй парисчуудын шарил энд хадгалагдаж буй.
Хэдийгээр олон нийтэд зориулсан хэсгүүдэд 1.5 км орчим замыг жуулчдад нээсэн ч бид хууль бус, амьдралын аюултай, шороонд дарагдсан, харанхуй, үерийн усанд автсан гүн хэсгүүдийг зорьсон юм. Энд нийт 300 км орчим нууц хонгил бий.
Хориотой аяллын эхлэл
Антон болон орон нутгийн нэгэн “катофил” буюу катакомб судлаач бидэнтэй нэгдэж, энэ сонин аялал эхэллээ. Нууц хонгилууд нь усанд автсан, шавартай, агаар чийгтэй, маш намхан таазтай, тэр бүү хэл хааяа цагдаа нарын тусгай анги (катакоп) эргүүл хийдэг гэнэ. Бид тэдэнтэй тааралдахгүйн тулд хүнд, устай замаар явахыг сонгов.
Хонгилд дундаж температур 14°C орчим бөгөөд зарим хэсэгт өвдгөөр татсан хүйтэн ус дунд алхах хэрэгтэй болдог. Зарим газар бүр олборлогчдын үлдээсэн зүсэлтийн мөр ч харагдаж байлаа.
Нуралт ба булшны түүх
Хуучны шохойн уурхайнуудын дээр хот өргөжин тэлж, байшин барилга баригдсаар. Энэ нь газрын доорх орон зайг тогтворгүй болгож, 1774 онд Монпарнас орчимд их хэмжээний нуралт үүсчээ. Үүнээс болж хаан Луи XVI “Inspection Générale des Carrières” гэх байгууллагыг байгуулж, хонгилуудыг зураглаж, бэхлэх ажил эхлүүлсэн байна.
Нөгөөтэйгүүр, Парисын хамгийн эртний оршуулгын газар болох Сент-Иносанс оршуулгын газар хэт ачаалалтай болж, 1780 онд хаагдсан байна. Шарилуудыг ухаж, Монпарнас орчмын хонгил руу шөнийн цагаар зөөж, виног хадгалдаг худагт асган тарааж байжээ. Ингэж “катакомбыг” үүсгэсэн түүхтэй.
Ясны хонгил ба “Тоос бол тоос”
30 жилийн турш 150 гаруй оршуулгын газрын шарилууд энд төвлөрсөн. Одоо бидний гишгэж буй хөрс чулуу биш, харин хатаж, нягтарсан ясны тоос байв. “Тоосноос үүсэж, тоосонд эргэн очино” гэх хэлц үгийн утгыг энэ газар бүрэн мэдэрч болохоор санагдсан.
Жинхэнэ айдас: Мянга мянган ясны хонгил
Хамгийн айдас төрүүлэм хэсэгт хүрэхэд, мянга мянган яс манай толгой дээр асар их жингээрээ овоолж байрлуулсан байх нь харагдав. Энэ бол катакомбын хамгийн нууцлаг, тэр бүр хүний нүдэнд өртдөггүй хэсэг. Хэдхэн хүн л энэ газрыг мэддэг ба хамгаалж ирсэн байдаг.
Хожим өөр нэг нууц газар руу ганцаараа бууж, долоон цагийн турш газрын гүнд эрсдэлтэй аялал хийсэн. Энд утасны сүлжээ байхгүй, осол гарвал хэн ч туслах боломжгүй. Гэсэн ч би өвөрмөц чулуун тэрэгнүүд, бүтэн гавлын яс зэргийг олж харлаа. Эдгээрийг олборлогчид ясыг зөөвөрлөхөд ашигладаг байжээ.
Эцэст нь…
Энэхүү аялал Парисын газрын доорх ертөнцийн эмзэг, нууцлаг байдлыг мэдрүүлээд зогсохгүй, хүний амьдралын хэврэг, богинохон чанарыг бодогдуулсан. Энд буй яс бүрийн цаана нэгэн хүний амьдрал, хайр, ажил, хүсэл мөрөөдөл байсныг бодохоор сэтгэл хөдөлж байв.
